ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΑΓΙΩΤΟΥ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ
ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
(2-6 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2021)
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ, ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟ ΣΩΜΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΩΤΟΥ ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ
Προεδρικό Μέγαρο στην Αθήνα
Σάββατο 4 Δεκεμβρίου 2021
[ Πολυμέσα ]
________________________________________________
Κυρία Πρόεδρε της Δημοκρατίας,
Μέλη της Κυβέρνησης και του Διπλωματικού Σώματος,
Διακεκριμένες Θρησκευτικές και Πολιτικές Αρχές,
Επιφανείς Εκπρόσωποι της Κοινωνίας και του Κόσμου του Πολιτισμού,
Κυρίες και Κύριοι,
Σας απευθύνω έναν εγκάρδιο χαιρετισμό και ευχαριστώ την κυρία Πρόεδρο για τα λόγια καλωσορίσματος στο όνομά σας και όλων των πολιτών της Ελλάδας. Είναι τιμή να βρίσκομαι σε αυτή την ένδοξη πόλη. Κάνω δικά μου τα λόγια του Αγίου Γρηγορίου του Ναζιανζηνού: «Χρυσή Αθήνα, προστάτιδα όλων των καλών… Στην αναζήτηση της ευγλωττίας, βρήκα την ευτυχία» ( Ή. 43, 14). Έρχομαι ως προσκυνητής σε αυτή τη χώρα πλούσια σε πνευματικότητα, πολιτισμό και πολιτισμό, για να βρω την ίδια ευτυχία που τόσο ενθουσίασε τον μεγάλο Πατέρα της Εκκλησίας: τη χαρά της καλλιέργειας σοφίας και της κοινής ομορφιάς. Μια ευτυχία που δεν είναι ιδιωτική και μοναχική, αλλά, γεννημένη από θαυμασμό, λαχταρά για το άπειρο και είναι ανοιχτή στην κοινότητα. μια ευτυχία γεμάτη σοφία που από εδώ απλώθηκε παντού. Χωρίς την Αθήνα και χωρίς την Ελλάδα, η Ευρώπη και ο κόσμος δεν θα ήταν αυτό που είναι. Θα ήταν λιγότερο σοφοί, λιγότερο χαρούμενοι.
Από αυτό το μέρος, οι ορίζοντες της ανθρωπότητας διευρύνθηκαν. Κι εγώ νιώθω καλεσμένος να σηκώσω το βλέμμα μου και να το αφήσω να ακουμπήσει στο ψηλότερο σημείο της πόλης, την Ακρόπολη. Ορατό από μακριά στους ταξιδιώτες που κατά τη διάρκεια των χιλιετιών έφτασαν εδώ, όρισε αναπόφευκτα την παρουσία του θείου, το κάλεσμα να επεκτείνουμε τους ορίζοντές μας σε αυτό που βρίσκεται ψηλά. Από τον Όλυμπο μέχρι την Ακρόπολη μέχρι το Άγιο Όρος, η Ελλάδα προσκαλεί άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας να κατευθύνουν το ταξίδι της ζωής τους προς τα ύψη. Προς τον Θεό, γιατί χρειαζόμαστε την υπέρβαση για να είμαστε αληθινά άνθρωποι. Σήμερα, στη Δύση που αναδύθηκε από εδώ, υπάρχει μια λήθη της ανάγκης μας για παράδεισο, παγιδευμένη καθώς βρισκόμαστε ανάμεσα στη φρενίτιδα των χιλίων γήινων ανησυχιών και στην ακόρεστη απληστία ενός αποπροσωποποιητικού καταναλωτισμού. Ωστόσο, μέρη όπως αυτά μας προσκαλούν να αισθανόμαστε θαύματα μπροστά στο άπειρο, την ομορφιά της ύπαρξης και τη χαρά της πίστης. Εδώ ήταν τα μονοπάτια που διένυσε το Ευαγγέλιο, ενώνοντας Ανατολή και Δύση, τους Ιερούς Τόπους στην Ευρώπη, την Ιερουσαλήμ και τη Ρώμη. Για να φέρουν στον κόσμο και τα καλά νέα του Θεού, λάτρη της ανθρωπότητας, τα Ευαγγέλια γράφτηκαν στα ελληνικά, την αθάνατη γλώσσα στην οποία ο Λόγος – ο Λόγος – εκφράστηκε,
Σε αυτή την πόλη, το βλέμμα μας δεν είναι στραμμένο μόνο σε ό,τι είναι ψηλά, αλλά και προς τους άλλους . Μας το θυμίζει η θάλασσα, με την οποία συνορεύει η Αθήνα και η οποία έχει διαμορφώσει την κλίση αυτής της γης, που βρίσκεται στην καρδιά της Μεσογείου, να είναι μια γέφυρα που συνδέει διαφορετικούς λαούς. Εδώ, μεγάλοι ιστορικοί προσπάθησαν να αφηγηθούν τις ιστορίες των λαών κοντά και μακριά. Εδώ, σύμφωνα με τα περίφημα λόγια του Σωκράτη, οι άνθρωποι άρχισαν να βλέπουν τον εαυτό τους ως πολίτες όχι μόνο μιας πόλης ή μιας χώρας, αλλά ολόκληρου του κόσμου. Οι πολίτες. Εδώ ο άνθρωπος αντιλήφθηκε για πρώτη φορά ότι είναι «ένα πολιτικό ζώο» (πρβλ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ , Πολιτικά , Ι, 2) και, ως μέλη της κοινότητας, άρχισε να βλέπει τους άλλους όχι υποτελείς αλλά ως συμπολίτες, με τους οποίους να συνεργαστούν για την οργάνωση της πόλις. Εδώ γεννήθηκε η δημοκρατία. Αυτό το λίκνο, χιλιάδες χρόνια αργότερα, έμελλε να γίνει ένα σπίτι, ένα μεγάλο σπίτι δημοκρατικών λαών. Μιλάω για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το όνειρο της ειρήνης και της αδελφοσύνης που αντιπροσωπεύει για τόσους πολλούς λαούς.
Ωστόσο, δεν μπορούμε να αποφύγουμε να παρατηρήσουμε με ανησυχία πώς σήμερα, και όχι μόνο στην Ευρώπη, γινόμαστε μάρτυρες μιας υποχώρησης από τη δημοκρατία . Η δημοκρατία απαιτεί συμμετοχή και συμμετοχή όλων. Κατά συνέπεια, απαιτεί σκληρή δουλειά και υπομονή. Είναι περίπλοκο, ενώ ο αυταρχισμός είναι επιτακτικός και οι εύκολες απαντήσεις του λαϊκισμού φαίνονται ελκυστικές. Σε ορισμένες κοινωνίες, που ενδιαφέρονται για την ασφάλεια και εξασθενούν από τον καταναλωτισμό, η κούραση και η δυσαρέσκεια μπορεί να οδηγήσουν σε ένα είδος σκεπτικισμού για τη δημοκρατία. Ωστόσο, η καθολική συμμετοχή είναι κάτι ουσιαστικό. όχι απλώς για την επίτευξη κοινών στόχων, αλλά και επειδή αντιστοιχεί σε αυτό που είμαστε: κοινωνικά όντα, ταυτόχρονα μοναδικά και αλληλεξαρτώμενα.
Ταυτόχρονα, γινόμαστε μάρτυρες ενός σκεπτικισμού για τη δημοκρατία που προκαλείται από την απόσταση των θεσμών, από τον φόβο απώλειας της ταυτότητας, από τη γραφειοκρατία. Η θεραπεία δεν βρίσκεται σε μια εμμονική αναζήτηση δημοτικότητας, στη δίψα για ορατότητα, σε έναν καταιγισμό μη ρεαλιστικών υποσχέσεων ή στην προσκόλληση σε μορφές ιδεολογικού αποικισμού, αλλά στην καλή πολιτική. Γιατί η πολιτική είναι, και πρέπει να είναι στην πράξη, καλό πράγμα, ως υπέρτατη ευθύνη των πολιτών και ως τέχνη του κοινού καλού. Για να μοιράζεται πραγματικά το καλό, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή, θα έλεγα μάλιστα προτεραιότητα, στα ασθενέστερα στρώματα της κοινωνίας. Αυτή είναι η κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσετε. Ένας από τους ιδρυτές της Ευρώπης το υπέδειξε ως αντίδοτο στις πολώσεις που ζωντανεύουν τη δημοκρατία, αλλά και κινδυνεύουν να την εξουθενώσουν. Όπως είπε: «Γίνεται πολύς λόγος για το ποιος κινείται αριστερά ή δεξιά, αλλά το αποφασιστικό είναι να προχωρήσουμε μπροστά, και να προχωρήσουμε σημαίνει να προχωρήσουμε προς την κοινωνική δικαιοσύνη» (A. DE GASPERI, Ομιλία στο Μιλάνο , 23 Απριλίου 1949 ). Εδώ χρειάζεται αλλαγή κατεύθυνσης, ακόμη κι όταν οι φόβοι και οι θεωρίες, που ενισχύονται από την εικονική επικοινωνία, διαδίδονται καθημερινά για να δημιουργήσουν διχασμό. Ας βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον, αντ' αυτού, να περάσουμε από τον κομματισμό στη συμμετοχή; από τη δέσμευση να υποστηρίξουμε μόνοι μας το κόμμα μας μέχρι να εμπλακούμε ενεργά για την προώθηση όλων.
Από τον κομματισμό στη συμμετοχή. Αυτό θα πρέπει να παρακινεί τις ενέργειές μας σε διάφορα μέτωπα. Σκέφτομαι το κλίμα, την πανδημία, την κοινή αγορά και, κυρίως, τις ευρέως διαδεδομένες μορφές φτώχειας. Αυτές είναι προκλήσεις που απαιτούν συγκεκριμένη και ενεργό συνεργασία. Η διεθνής κοινότητα το χρειάζεται αυτό, προκειμένου να ανοίξει μονοπάτια ειρήνης μέσω μιας πολυμέρειας που δεν θα καταλήξει να καταπνίγεται από υπερβολικές εθνικιστικές απαιτήσεις. Αυτό χρειάζεται η πολιτική, για να βάλει τις κοινές ανάγκες πάνω από τα ιδιωτικά συμφέροντα. Μπορεί να φαίνεται μια ουτοπία, ένα απελπιστικό ταξίδι σε μια ταραγμένη θάλασσα, μια μακρά και ανέφικτη οδύσσεια. Ωστόσο, όπως μας λέει το μεγάλο ομηρικό έπος, το ταξίδι σε φουρτουνιασμένες θάλασσες είναι συχνά η μόνη μας επιλογή. Και θα επιτύχει τον στόχο του εάν οδηγείται από την επιθυμία να έρθει στο λιμάνι της χώρας, από την προσπάθεια να προχωρήσουμε μαζί, απόνόστος άλγος , νοσταλγία. Εδώ θα ήθελα να ανανεώσω την εκτίμησή μου για την επιμονή που οδήγησε στην υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών μεταξύ αυτής της Δημοκρατίας και αυτής της Βόρειας Μακεδονίας.
Κοιτάζοντας για άλλη μια φορά τη Μεσόγειο, τη θάλασσα που μας ανοίγει στους άλλους, σκέφτομαι τις εύφορες ακτές της και το δέντρο που μπορεί να χρησιμεύσει ως σύμβολό της: την ελιά, που μόλις μαζεύτηκε η απόδοση. Η ελιά ενώνει τα διαφορετικά εδάφη που συνορεύουν με αυτή τη θάλασσα. Είναι λυπηρό να βλέπουμε πώς, τα τελευταία χρόνια, πολλά αιωνόβια ελαιόδεντρα έχουν καεί, καταναλωμένα από πυρκαγιές που προκαλούνται συχνά από αντίξοες καιρικές συνθήκες που προκαλούνται με τη σειρά τους από τις κλιματικές αλλαγές. Ενάντια στο σημαδεμένο τοπίο αυτής της υπέροχης χώρας, η ελιά μπορεί να συμβολίσει την αποφασιστικότητα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και της καταστροφής της. Μετά τον αρχέγονο κατακλυσμό που αναφέρει η Βίβλος, τον μεγάλο Κατακλυσμό, ένα περιστέρι επέστρεψε στον Νώε, κουβαλώντας «στο ράμφος του ένα φρεσκομαδημένο φύλλο ελιάς» ( Γεν.8:11). Αυτό ήταν το σύμβολο της ανάκαμψης, της δύναμης να ξεκινήσουμε εκ νέου αλλάζοντας τον τρόπο ζωής μας, ανανεώνοντας τη σωστή σχέση μας με τον Δημιουργό, τα άλλα πλάσματα και όλη τη δημιουργία. Ελπίζω, από αυτή την άποψη, ότι οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνονται για την καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών μπορούν να κοινοποιηθούν πλήρως και να εφαρμοστούν πιο σοβαρά, αντί να παραμείνουν μια απλή πρόσοψη. Μακάρι τα λόγια να ακολουθούνται από πράξεις, μήπως τα παιδιά πληρώσουν για άλλη μια φορά την υποκρισία των πατέρων τους. Θυμόμαστε τις λέξεις που έβαλε ο Όμηρος στα χείλη του Αχιλλέα: «Μισός στα μάτια μου, σαν τις πύλες του Άδη, είναι εκείνος που άλλο κρύβει στην καρδιά του και άλλο λέει» ( Ιλιάδα , IX, 312-313). .
Στην Αγία Γραφή, η ελιά συνδέεται επίσης με την πρόσκληση για συναναστροφή, ειδικά όσον αφορά εκείνους που δεν ανήκουν στους δικούς τους ανθρώπους. «Όταν χτυπάς τις ελιές σου, μην απογυμνώνεις ό,τι έχει απομείνει. θα είναι για τον εξωγήινο», μας λέει η Βίβλος ( Δευτ24:20). Αυτή η χώρα, φυσικά φιλόξενη, έχει δει σε ορισμένα από τα νησιά της την άφιξη των αδελφών και των αδελφών μας μεταναστών μεγαλύτερο από τον αριθμό των γηγενών κατοίκων τους. Αυτό έχει εντείνει τις δυσκολίες που εξακολουθούν να αισθάνονται μετά την οικονομική κρίση. Ωστόσο, η Ευρώπη συνεχίζει επίσης να προσκρούει: η Ευρωπαϊκή Κοινότητα, λεία μορφών εθνικιστικού συμφέροντος, αντί να είναι μηχανή αλληλεγγύης, εμφανίζεται μερικές φορές μπλοκαρισμένη και ασυντόνιστη. Στο παρελθόν, οι ιδεολογικές συγκρούσεις εμπόδισαν τη δημιουργία γεφυρών μεταξύ της Ανατολικής και της Δυτικής Ευρώπης. σήμερα το θέμα της μετανάστευσης έχει οδηγήσει σε ρήξεις μεταξύ Νότου και Βορρά επίσης. Θα ήθελα να ενθαρρύνω για άλλη μια φορά ένα παγκόσμιο, κοινοτικό όραμα σχετικά με το ζήτημα της μετανάστευσης και να προτρέψω να δοθεί προσοχή σε όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, ώστε ανάλογα με τα μέσα της κάθε χώρας, θα γίνονται δεκτά, θα προστατεύονται, θα προωθούνται και θα ενσωματώνονται, με πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειάς τους. Αντί για ένα παρόν εμπόδιο, αυτό αντιπροσωπεύει μια εγγύηση για ένα μέλλον που χαρακτηρίζεται από ειρηνική συνύπαρξη με όλους εκείνους που όλο και περισσότερο αναγκάζονται να εγκαταλείψουν αναζητώντας ένα νέο σπίτι και μια νέα ελπίδα. Είναι οι πρωταγωνιστές μιας φρικτής σύγχρονης Οδύσσειας. Μου αρέσει να θυμάμαι ότι όταν ο Οδυσσέας αποβιβάστηκε στην Ιθάκη, τον αναγνώρισαν, όχι οι τοπικοί άρχοντες, που είχαν σφετεριστεί το σπίτι και τα αγαθά του, αλλά από το άτομο που τον φρόντιζε, την παλιά του νοσοκόμα. Τον αναγνώρισε βλέποντας τις πληγές του. Τα βάσανα μας φέρνουν κοντά. Η συνειδητοποίηση ότι όλοι είμαστε μέρος της ίδιας αδύναμης ανθρωπότητας θα μας βοηθήσει να οικοδομήσουμε ένα πιο ολοκληρωμένο και ειρηνικό μέλλον. Ας μετατρέψουμε αυτό που φαίνεται μόνο τραγική συμφορά σε μια τολμηρή ευκαιρία!
Η πανδημία είναι η ίδια η μεγάλη καταστροφή. Μας έχει κάνει να ξαναβρούμε τη δική μας αδυναμία και την ανάγκη μας για τους άλλους. Και σε αυτή τη χώρα θέτει μια πρόκληση που απαιτεί κατάλληλες παρεμβάσεις από τις αρχές –νομίζω την απαραίτητη εκστρατεία εμβολιασμού– και όχι λίγες θυσίες από την πλευρά των πολιτών. Εν μέσω μεγάλων δυσκολιών, σημειώθηκε επίσης μια αξιοσημείωτη αύξηση της αλληλεγγύης, στην οποία η τοπική Καθολική Εκκλησία είναι στην ευχάριστη θέση να συνεχίσει να συνεισφέρει, με την πεποίθηση ότι αποτελεί ένα όφελος που δεν πρέπει να χαθεί μόλις υποχωρήσει σταδιακά η καταιγίδα. Ορισμένα λόγια του όρκου του Ιπποκράτη φαίνονται γραμμένα για την εποχή μας, όπως η δέσμευση να «ακολουθήσω αυτό το σχήμα που κρίνω καλύτερα προς όφελος των αρρώστων» και «να απέχω από οτιδήποτε είναι επιβλαβές και προσβλητικό» για τους άλλους, για τη διαφύλαξη της ζωής σε κάθε στιγμή, ιδιαίτερα στη μήτρα της μητέρας (βλ.Όρκος του Ιπποκράτη , αρχαίο κείμενο). Το δικαίωμα όλων στη φροντίδα και τη θεραπεία πρέπει πάντα να γίνεται σεβαστό, έτσι ώστε οι πιο ευάλωτοι, ιδιαίτερα οι ηλικιωμένοι, να μην απορρίπτονται ποτέ: ώστε οι ηλικιωμένοι να μην υπόκεινται σε μια «κουλτούρα που πετάει». Οι ηλικιωμένοι είναι το σημάδι της σοφίας ενός λαού. Γιατί η ζωή είναι δικαίωμα, όχι θάνατος. Ο θάνατος πρέπει να γίνεται αποδεκτός, όχι να χορηγείται.
Αγαπητοί φίλοι, μερικές μεσογειακές ελιές είναι τόσο αρχαίες που προηγούνται της έλευσης του Χριστού. Αιώνια, ανθεκτικά, ανθεκτικά στη φθορά του χρόνου, μας υπενθυμίζουν τη σημασία της διατήρησης βαθιών ριζών, ενισχυμένων από τη μνήμη. Αυτή η χώρα δικαίως μπορεί να ονομαστεί η μνήμη της Ευρώπης – εσείς είστε η μνήμη της Ευρώπης – και είμαι στην ευχάριστη θέση να την επισκεφτώ είκοσι χρόνια μετά την ιστορική επίσκεψη του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β΄, και φέτος που σηματοδοτεί τα 200 χρόνια από την ανεξαρτησία της. Σκέφτομαι τα γνωστά λόγια του στρατηγού Κολοκοτρώνη: «Ο Θεός έβαλε την υπογραφή του στην ελευθερία της Ελλάδας». Ο Θεός θέτει πρόθυμα την υπογραφή του στην ανθρώπινη ελευθερία, πάντα και παντού. Είναι το μεγαλύτερο δώρο του σε εμάς, το δώρο που, με τη σειρά του, εκτιμά περισσότερο από εμάς. Γιατί ο Θεός μας δημιούργησε για να είμαστε ελεύθεροι, και αυτό που τον ευχαριστεί περισσότερο είναι ότι, στην ελευθερία, τον αγαπάμε και τον πλησίον μας. Υπάρχουν νόμοι που βοηθούν να γίνει αυτό δυνατό, αλλά και εκπαίδευση στην υπευθυνότητα και ανάπτυξη μιας κουλτούρας σεβασμού. Εδώ θα ήθελα να εκφράσω και πάλι την ευγνωμοσύνη μου για τη δημόσια αναγνώριση της καθολικής κοινότητας και σας διαβεβαιώνω για την επιθυμία της να προωθήσει το κοινό καλό της ελληνικής κοινωνίας, κατευθύνοντας προς αυτόν τον σκοπό την έμφυτη οικουμενικότητα της,
Πριν από διακόσια χρόνια, η προσωρινή κυβέρνηση αυτής της χώρας απευθύνθηκε στους Καθολικούς με αυτά τα συγκινητικά λόγια: «Ο Χριστός μας διέταξε να αγαπάμε τον πλησίον μας. Ωστόσο, ποιος από τους γείτονές μας είναι πιο κοντά από εσάς, τους συμπολίτες μας, παρά ορισμένες τελετουργικές διαφορές; Έχουμε την ίδια πατρίδα, είμαστε ένας λαός, οι Χριστιανοί είμαστε αδέρφια – αδέρφια στις ρίζες μας, στην ανάπτυξη και στους καρπούς μας – κάτω από τον Τίμιο Σταυρό». Το να είμαστε χριστιανοί κάτω από το σημείο του σταυρού, σε αυτή τη χώρα που είναι ευλογημένη από την πίστη και τις χριστιανικές της παραδόσεις, ωθεί όλους τους πιστούς στον Χριστό να καλλιεργήσουν την κοινωνία σε κάθε επίπεδο, στο όνομα του Θεού που τα αγκαλιάζει όλα με το έλεός του. Αδέλφια και αδελφές, σας ευχαριστώ για τη δέσμευσή σας σε αυτό το θέμα και σας ενθαρρύνω να καθοδηγήσετε αυτή τη χώρα στους δρόμους της διαφάνειας, της ένταξης και της δικαιοσύνης. Από αυτή την πόλη, Από αυτό το λίκνο του πολιτισμού, είθε να συνεχίσει να αντηχεί ένα μήνυμα που σηκώνει το βλέμμα μας τόσο ψηλά όσο και προς τους άλλους. ότι η δημοκρατία μπορεί να είναι η απάντηση στα τραγούδια των σειρήνων του αυταρχισμού. και ότι ο ατομικισμός και η αδιαφορία μπορούν να ξεπεραστούν με το ενδιαφέρον για τους άλλους, για τους φτωχούς και για τη δημιουργία. Γιατί αυτά είναι βασικά θεμέλια για την ανανεωμένη ανθρωπότητα που έχει ανάγκη η εποχή μας και η Ευρώπη μας. [Στα Ελληνικά:] Ο Θεός να ευλογεί την Ελλάδα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου