Δηλώσεις του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και της Πρωθυπουργού της Εσθονίας, Kaja Kallas μετά τη συνάντησή τους στο Μέγαρο Μαξίμου

10 Οκτωβρίου 2023

Κυριάκος Μητσοτάκης: Αγαπητή Kaja, σε υποδέχομαι σήμερα στην Αθήνα βέβαιος ότι η επίσκεψή σου σηματοδοτεί τις εξαιρετικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών μας. Άλλωστε, ως ευρωπαίοι εταίροι και σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ Ελλάδα και Εσθονία μοιραζόμαστε κοινές αρχές και αξίες και έχω εξαιρετικές αναμνήσεις από την τελευταία επίσκεψη την οποία έκανα στο Ταλίν και χαίρομαι που ανταποδίδεις τόσο γρήγορα αυτήν την επίσκεψη σήμερα εδώ, στην Αθήνα.

Είναι φυσικό, ως σύμμαχοι, να έχουμε κοινή στάση και απέναντι στις διεθνείς προκλήσεις και στα δραματικά γεγονότα στη Μέση Ανατολή. Με την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και σύσσωμο τον πολιτισμένο κόσμο, οι κυβερνήσεις μας καταδικάζουν την αιματηρή τρομοκρατική επίθεση κατά του Ισραήλ και μαζί φυσικά τις φρικτές σκηνές που είδαμε, τις δολοφονίες, τις απαγωγές πολιτών.

Ταυτόχρονα, αναγνωρίζουμε το δικαίωμα της αυτοπροστασίας στους αμυνόμενους, επιδιώκοντας ασφαλώς την αποκατάσταση της ειρήνης, όσο το δυνατόν συντομότερα.

Πρόκειται για γεγονότα που όχι μόνο υπονομεύουν μια δίκαιη λύση στην ταραγμένη αυτή περιοχή, παραβιάζοντας την κυριαρχία ενός ανεξάρτητου κράτους, αλλά δυστυχώς -και το γνωρίζουμε καλά αυτό εμείς στη δική μας γειτονιά- πυροδοτούν την ένταση σε ένα ευρύ τόξο του παγκόσμιου χάρτη. Με πολλές και παράλληλες συνέπειες, από τη διατάραξη της διεθνούς ασφάλειας και της οικονομίας μέχρι, δυστυχώς, την αναζωπύρωση του μεταναστευτικού.

Η θέση μας, συνεπώς, είναι κατηγορηματική: τα σύνορα δεν μπορούν να παραβιάζονται, η τρομοκρατική δράση δεν μπορεί να μένει χωρίς απάντηση, γιατί σε τέτοιες περιπτώσεις οι ίσες αποστάσεις ευνοούν αντικειμενικά την επιθετικότητα και τον αυταρχισμό, ενώ ο 21ος αιώνας δεν χωρά ούτε άλλες εστίες βίας, ούτε προσχήματα θρησκευτικών ή εθνοτικών διαφορών.

Σε ό,τι αφορά τώρα τις διμερείς μας σχέσεις, είχαμε την χαρά να διαπιστώσουμε ακόμα μια φορά τη σημαντική πρόοδο που έχουμε πετύχει στις εμπορικές συναλλαγές, οι οποίες έχουν ακόμα τη δυνατότητα να βελτιωθούν, αλλά και στις ψηφιακές τεχνολογίες. Είναι ένας κρίσιμος μοχλός ανάπτυξης αλλά και κοινωνικής απόδοσης σε όλους τους τομείς, από τις δημόσιες υπηρεσίες και τη λειτουργία του κράτους μέχρι τη σύγχρονη εκπαίδευση, την υγεία, τον πολιτισμό.

Η Εσθονία ήταν πρωτοπόρος στα ζητήματα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και πρέπει να σου πω, αγαπητή Kaja, ότι όταν και εμείς σχεδιάσαμε τη δική μας ψηφιακή επανάσταση, η οποία έχει ήδη αποδώσει σημαντικούς καρπούς, χρησιμοποιήσαμε την Εσθονία ως χώρα – μοντέλο.

Και είμαι βέβαιος ότι θα μας δοθεί η δυνατότητα να συνεργαστούμε ακόμα περισσότερο για να αντιμετωπίσουμε νέες προκλήσεις, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η ανάγκη ενός ευρωπαϊκού κανονιστικού πλαισίου που θα διέπει την δράση των εταιρειών που κινούνται σε αυτόν τον χώρο.

Βέβαια με την Kaja συζητήσαμε και τις ευρύτερες περιφερειακές εξελίξεις, με βάση την προσήλωση και των δύο χωρών μας στον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου, του Δικαίου της Θάλασσας, στην απόρριψη κάθε μορφής αναθεωρητισμού. Γι’ αυτό και θέση στην ατζέντα μας είχαν τόσο ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία όσο και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και φυσικά η διεθνής πληγή του Κυπριακού και της τουρκικής κατοχής.

Όσον αφορά τώρα στη ρωσική εισβολή, Αθήνα και Ταλίν, Ταλίν και Αθήνα μένουμε σταθερά δίπλα στην αμυνόμενη Ουκρανία, στο πλαίσιο της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ, κάτι το οποίο αποτυπώνεται και στην κοινή δήλωση που συνυπογράψαμε όταν μας επισκέφθηκε εδώ, στην Αθήνα, στα τέλη Αυγούστου ο Πρόεδρος Zelenskyy.

Από την πλευρά μου τόνισα, εκτός από τη συνεχιζόμενη υποστήριξη την οποία παρέχουμε στην Ουκρανία, και τον σημαντικό ρόλο ελληνικών λιμανιών, της Αλεξανδρούπολης και της Θεσσαλονίκης, ως εναλλακτικών διαδρομών για τη μεταφορά αγαθών από και προς την Ουκρανία.

Ενημέρωσα, βέβαια, και την Εσθονή ομόλογό μου για τις εξελίξεις στην πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων, σε συνέχεια της συνάντησης που είχα με τον Πρόεδρο Erdoğan, για τον πολιτικό διάλογο, για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, για τη θετική ατζέντα στην οποία προσβλέπω. Αλλά και για την ευθύνη την οποία έχει η Τουρκία, η οποία τυπικά, ως υποψήφια χώρα προς ένταξη στην Ευρώπη, δεσμεύεται από τις αρχές της καλής γειτονίας.

Ανταλλάξαμε, τέλος, απόψεις για τη συνεργασία της Ελλάδος και της Εσθονίας στα πλαίσια του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σχετικά με το πρώτο, κοινή μας πεποίθηση είναι ότι, μετά και τις αποφάσεις της τελευταίας Συνόδου Κορυφής στο Βίλνιους, ακρογωνιαίος λίθος της συμμαχίας παραμένει η αλληλεγγύη αλλά και η συνέπεια όλων των κρατών-μελών στις ενιαίες αποφάσεις που πρέπει να μας δεσμεύουν όλους. Ενώ, σε ό,τι αφορά την επικείμενη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, συζητήσαμε και θα συζητήσουμε και πιο αναλυτικά στη συνέχεια το υπό διαμόρφωση Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027, το οποίο πρέπει να αναθεωρηθεί, ιδανικά ως το τέλος του χρόνου.

Θέμα για το οποίο συμμεριζόμαστε τη θέση ότι η Ευρώπη πρέπει να ισορροπεί ανάμεσα στη δημοσιονομική ευθύνη αλλά και στην ανάγκη για εθνική ευελιξία, ώστε οι χώρες να συγκλίνουν, διατηρώντας όμως και τη συνοχή των κοινωνιών τους. Εξάλλου, η Ελλάδα έχει κάνει πια πολύ σημαντικά βήματα προόδου. Έχει αφήσει πίσω της τις δύσκολες εποχές της κρίσης. Δεν είμαστε πια χώρα πρόβλημα για την Ευρωπαϊκή Ένωση και μπορούμε να αντιμετωπίζουμε αυτή τη συζήτηση με πολύ μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση από ό,τι στο παρελθόν.

Τέλος, μας απασχόλησε και το μεταναστευτικό, ως μία κοινή πρόκληση αλλά και ως μία, δυστυχώς, ιδιαίτερη απειλή στη σκιά μάλιστα της νέας κρίσης στη Μέση Ανατολή, στην οποία αναφέρθηκα και στην αρχή. Έχω πολλές φορές την ευκαιρία να ενημερώσω τους ομολόγους μου για τον ρόλο της Ελλάδος ως μίας χώρας πρώτης γραμμής, η οποία φιλοξενεί μετανάστες, από εμπόλεμες περιοχές, και μία χώρα που δεν αποκλείεται να κληθεί να δεχθεί νέες πιέσεις στα σύνορά της.

Το μεταναστευτικό έχει καταστεί κορυφαία ευρωπαϊκή προτεραιότητα. Ναι, γίνονται σημαντικά βήματα, η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για το Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου είναι ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση. Αλλά θέλω να αποδώσω ξεχωριστή σημασία στη στήριξη την οποία παρείχε και η Εσθονία στην πάγια ελληνική θέση ότι το ευρωπαϊκό μεταναστευτικό πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί εάν δεν αντιμετωπίσουμε πρώτα και πάνω από όλα την εξωτερική του διάσταση, αν δεν φυλάμε αποτελεσματικά τα σύνορά μας. Δεν μπορούμε να επιτρέπουμε στους διακινητές να καθορίζουν ποιοι μπαίνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτό πρέπει να αποτελεί αρμοδιότητα της Ευρώπης και των κρατών-μελών.

Αλλά, ταυτόχρονα, πρέπει να ισορροπούμε μεταξύ μιας αυστηρής αλλά δίκαιης πολιτικής φύλαξης των συνόρων και της ανάγκης να δίνουμε νόμιμους διαύλους οργανωμένης μετανάστευσης σε αυτούς που μπορούν και πρέπει να έρθουν στην Ευρώπη, αλλά με τους δικούς μας όρους, όχι με τους όρους των διακινητών.

Οπότε κλείνω ευχαριστώντας την Kaja για την επίσκεψή της. Νομίζω ότι σήμερα επιβεβαιώσαμε εμφατικά ότι τα 101 χρόνια που κλείνουν από την έναρξη των διπλωματικών μας σχέσεων, ένα πράγμα δηλώνουν μόνο: ότι οι άριστες σχέσεις των χωρών μας δεν έρχονται μόνο από μακριά αλλά πηγαίνουν ακόμα πιο μακριά.

Kaja, και πάλι, καλωσήρθες στην Αθήνα.

Kaja Kallas (ανεπίσημη μετάφραση από τα αγγλικά): Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω καταδικάζοντας τις επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ και εκφράζοντας τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στις οικογένειες και τους οικείους των θυμάτων. Η Εσθονία στέκεται στο πλευρό του Ισραήλ.

Αγαπητέ Κυριάκο, είναι μεγάλη μου χαρά να βρίσκομαι σήμερα εδώ, στην Αθήνα. Η Εσθονία και η Ελλάδα μπορεί να βρίσκονται στην σε διαφορετικά άκρα της Ευρώπης -εμείς στο βορρά και εσείς στο νότο- αλλά μοιραζόμαστε ένα κοινό ευρωπαϊκό σπίτι και, επίσης, κοινές αξίες. Ως μικρές χώρες με μεγάλους γείτονες, έχουμε πάρα πολλά κοινά ζητήματα. Διαθέτουμε μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού μας για την άμυνα. Έχουμε μεγάλους γείτονες, έχουμε επίσης εκτενή θαλάσσια σύνορα. Είμαστε ισχυροί σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ και συνεργαζόμαστε ως καλοί εταίροι στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ένας ακόμη τομέας στον οποίο μπορούμε να κάνουμε περισσότερα από κοινού είναι η ψηφιακή συνεργασία, όπου και οι δύο έχουμε μεγάλες φιλοδοξίες. Για παράδειγμα, όταν ήσασταν στην Εσθονία τον περασμένο Νοέμβριο, μιλήσαμε για την κοινή μας ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Χαίρομαι λοιπόν που έχουμε σημειώσει καλή πρόοδο εδώ, ώστε να μπορούμε να είμαστε πολύ αποτελεσματικοί και πολύ γρήγοροι. Και αυτό είναι προς όφελος των πολιτών μας. Bλέπουμε στους δρόμους της Αθήνας και πολλούς Εσθονούς τουρίστες. Αν μπορούν να αγοράζουν και αυτοί τα φάρμακά τους από τα φαρμακεία εδώ χρησιμοποιώντας συνταγές, αυτό είναι προς όφελός τους.

Χρειαζόμαστε επίσης συνεχή παγκόσμια και συλλογική δράση για την κλιματική αλλαγή. Δυστυχώς, η Ελλάδα έχει πληγεί από την κλιματική αλλαγή, ιδιαίτερα φέτος. Εκ μέρους της κυβέρνησής μου, αλλά και του λαού της Εσθονίας, εκφράζω τα ειλικρινή μας συλλυπητήρια σε όλους όσοι έχουν πληγεί από αυτές τις τραγωδίες.

Η Εσθονία και η Ελλάδα βρίσκονται και οι δύο στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Εσθονία θα συνεχίσει να υποστηρίζει την αστυνομία και τους συνοριοφύλακες της Ελλάδας. Για παράδειγμα, έχουμε βοηθήσει στην ασφάλεια των ελληνικών θαλάσσιων συνόρων μέσω της Frontex εδώ και χρόνια και είμαστε, με βάση το μέγεθός μας, ένας από τους μεγαλύτερους συνεισφέροντες σε αυτές τις προσπάθειες.

Η Ελλάδα κέρδισε την ανεξαρτησία της πριν από 200 χρόνια και εμείς ακολουθήσαμε 100 χρόνια αργότερα. Γνωρίζουμε και οι δύο ότι αν θέλεις να έχεις ελευθερία, πρέπει να αγωνιστείς γι’ αυτή, το ίδιο δείχνει και η Ουκρανία σήμερα. Στην Ουκρανία συμβαίνει κάτι απολύτως σαφές: υπάρχει ένας επιτιθέμενος κι ένα θύμα. Γνωρίζουμε από την ιστορία μας ότι το να αγωνίζεσαι για την ελευθερία και να υπερασπίζεσαι την ελευθερία σου δεν συνιστά κλιμάκωση, είναι επιβίωση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να συνεχίσουμε να στηρίζουμε την Ουκρανία παντού και με κάθε τρόπο που μπορούμε, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής βοήθειας.

Η Ουκρανία πρέπει να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο. Πρωταρχικός μας στόχος πρέπει να είναι να διασφαλίσουμε ότι η επιθετικότητα θα ηττηθεί. Οποιαδήποτε κατάπαυση κατόπιν διαπραγμάτευσης θα εξυπηρετούσε μόνο τα συμφέροντα του Κρεμλίνου, δίνοντάς του χρόνο για ανασυγκρότηση και για να προετοιμάσει μελλοντικές επιθέσεις.

Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω την Ελλάδα και εσάς προσωπικά κ. Πρωθυπουργέ για την ηγετική σας ικανότητα όσον αφορά στη στήριξη της Ουκρανίας και στην κατανόηση ότι η Ρωσία αποτελεί απειλή για ολόκληρο τον ελεύθερο κόσμο. Η απάντησή μας στην επιθετικότητα στο κατώφλι της ΕΕ πρέπει να είναι ενιαία. Η Ρωσία διεξάγει έναν πόλεμο φθοράς. Δεν υπάρχει γρήγορη νίκη, γι’ αυτό θα πρέπει να έχουμε ένα σχέδιο για μακροχρόνια σύρραξη. Η στρατηγική μας απάντηση πρέπει να είναι να διαμηνύσουμε στη Ρωσία ότι δεν εξαντληθήκαμε και ότι θα σταθούμε δίπλα στην Ουκρανία μέχρι τη νίκη. Και είμαστε έτοιμοι να το κάνουμε για όσο καιρό χρειαστεί.

Πρέπει να συνεχίσουμε να αυξάνουμε το τίμημα που καταβάλλεται για την επιθετικότητα. Και να περιορίσουμε τα έσοδα της Ρωσίας, που χρηματοδοτούν την πολεμική της μηχανή. Γι’ αυτό πρέπει να επικεντρωθούμε σε ισχυρότερες κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένης της αποτελεσματικής εφαρμογής και του τερματισμού της καταστρατήγησής τους. Δεδομένων των συνεχιζόμενων εγκλημάτων πολέμου και των φρικαλεοτήτων της Ρωσίας σε μεγάλη κλίμακα, πρέπει να στοχεύσουμε σε ένα πλήρες εμπορικό εμπάργκο σε ό,τι αφορά τη Ρωσία. Και πρέπει να περιορίσουμε σημαντικά τη διαμετακομιδή μέσω της Ρωσίας προς τρίτες χώρες. Και έχουμε το 12ο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ, που πρέπει να αποφέρει αποτέλεσμα σε αυτό το μέτωπο και σε πολλά άλλα.

Πρέπει επίσης να εστιάσουμε στη λογοδοσία. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να σταματήσει ο κύκλος της ρωσικής επιθετικότητας. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχαμε τα δικαστήρια, στο Τόκιο και στη Νυρεμβέργη, αλλά ποτέ δεν υπήρξε δικαστήριο για τη Μόσχα, για τα εγκλήματα που διέπραξαν οι κομμουνιστές. Η Ρωσία έχει αντλήσει όλα τα λάθος συμπεράσματα από αυτό και δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τη δική μας άμυνα. Το ΝΑΤΟ βασίζεται στη δική μας άμυνα, συν τη συλλογική άμυνα του ΝΑΤΟ. Και η άμυνα χρειάζεται πραγματικά μια αποφασιστική ενίσχυση.

Πρέπει να αυξήσουμε την στρατιωτική μας ετοιμότητα και χρειαζόμαστε αποτρεπτική ικανότητα αρκετά αξιόπιστη ώστε να αποφύγουμε έναν πόλεμο και να σταματήσουμε τον κύκλο των επιθετικών ενεργειών της Ρωσίας. Γι’ αυτό πρέπει να αυξήσουμε τους αμυντικούς μας προϋπολογισμούς. Η Ελλάδα επενδύει πολύ στην άμυνα. Το ίδιο και εμείς, καθώς επενδύουμε πάνω από το 3% του ΑΕΠ μας στην άμυνα. Αλλά δεν το κάνουν όλοι αυτό και πρέπει να μιλήσουμε περισσότερο γι’ αυτό. Πρέπει να καλύψουμε τα υφιστάμενα κενά στις δυνατότητές μας και στα αποθέματά μας, ώστε να είμαστε σε θέση να υπερασπιστούμε τα εδάφη μας, την Ευρώπη αυτή καθ’ εαυτή, αλλά και να αποτρέψουμε τη Ρωσία από τυχόν λανθασμένους υπολογισμούς σε σχέση με την Ευρώπη.

Σας ευχαριστώ.