Διεθνή
Πέμπτη 03/04/2025 - 12:44
Δόγμα σοκ από Trump για τη σωτηρία του δολαρίου - Ο ρόλος Ρωσίας και Κίνας στη νέα αντιαμερικανική Παγκόσμια Τάξη
Οι μεγαλύτερες χώρες του κόσμου που θα υποφέρουν από τους δασμούς του Trump θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν συλλογικά τις ΗΠΑ, δημιουργώντας μια αντιαμερικανική συμμαχία για τη διατήρηση του παγκόσμιου ελεύθερου εμπορίου
Η κύρια είδηση της ημέρας είναι η επιβολή δασμών από τον Trump σε αγαθά από όλο σχεδόν τον κόσμο.
Αυτό έχει ήδη ονομαστεί «παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος» και «το τέλος της παγκοσμιοποίησης».
Τι σημαίνουν όλα αυτά και ποιες θα είναι οι συνέπειες;
Οι παγκόσμιες αγορές βρίσκονται ήδη σε αναταραχή.
Η πτώση τους αναμένεται και στις ΗΠΑ.
Πολλοί οικονομολόγοι και ειδικοί γράφουν ότι ο Trump έδωσε ένα πλήγμα, πρώτα απ' όλα, στην ίδια την αμερικανική οικονομία, αφού η αύξηση των δασμών θα οδηγήσει σε αύξηση του πληθωρισμού και θα φέρει μεγάλα προβλήματα στις μεγάλες αμερικανικές εταιρείες, οι οποίες τις τελευταίες δεκαετίες μεταφέρουν την παραγωγή τους στο εξωτερικό.
Η λογική του Trump
Ωστόσο, υπάρχει λογική στις ενέργειες του Trump.
Συνίσταται στην εξάλειψη του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ με άλλες χώρες.
Το αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο είναι σε μεγάλο βαθμό αυτό που οδηγεί στην αύξηση του εθνικού χρέους των ΗΠΑ.
Και η αύξηση του εθνικού χρέους, όπως παραδέχονται σχεδόν όλοι οι οικονομολόγοι, δημιουργεί μια τεράστια απειλή για τη σταθερότητα του αμερικανικού χρηματοπιστωτικού και οικονομικού συστήματος και, κατά συνέπεια, για τη θέση του δολαρίου.
Επιστροφή στη βιομηχανική παραγωγή
Προκειμένου να εξαλειφθεί αυτό το έλλειμμα, ο Trump επιδιώκει να επιστρέψει τη βιομηχανική παραγωγή στις Ηνωμένες Πολιτείες, ειδικά αφού η διαδικασία αποβιομηχάνισης στην Αμερική ήταν ακόμη πιο εκτεταμένη από ό,τι στη Δυτική Ευρώπη.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο εισάγονται δασμοί, έτσι ώστε οι αμερικανικές εταιρείες να επιστρέψουν την παραγωγή τους στις Ηνωμένες Πολιτείες και οι επενδυτές από όλο τον κόσμο να επενδύσουν χρήματα στη βιομηχανία και σε άλλους τομείς της αμερικανικής οικονομίας.
Δηλαδή, υπάρχει λογική στις ενέργειες του Trump.
Οι 4 κίνδυνοι
Ωστόσο, οι μέθοδοι «σοκ» του Trump εγκυμονούν σίγουρα τεράστιους κινδύνους για την αμερικανική οικονομία.
Πρώτον, υπάρχει αύξηση του πληθωρισμού.
Η αμερικανική βιομηχανία δεν μπορεί να αντικαταστήσει αμέσως όλα τα εισαγόμενα αγαθά.
Αυτό σημαίνει ότι οι δασμοί θα οδηγήσουν σε υψηλότερες τιμές.
Και, κατά συνέπεια, σε αύξηση του κόστους των παραγωγών.
Δεύτερον, η αντιστροφή της τάσης αποβιομηχάνισης που βιώνουν οι αμερικανικές επιχειρήσεις τα τελευταία 40 χρόνια είναι από μόνη της πολύ δύσκολη.
Οι εταιρείες δεν μπορούν να κλείσουν τα εργοστάσια αυτοκινήτων, iPhone και υπολογιστών τους στην Ινδία, sτην Κίνα ή στο Μεξικό εν μία νυκτί και να ξεκινήσουν αμέσως την παραγωγή στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτή είναι μια πολύ χρονοβόρα διαδικασία, η οποία, επιπλέον, έχει τους περιορισμούς της - είναι απαραίτητο να βρεθεί εργατικό δυναμικό, δωρεάν ηλεκτρική ενέργεια, να κατασκευαστούν νέες βιομηχανικές εγκαταστάσεις (ή να αναβιώσουν εγκαταλελειμμένες).
Όλα αυτά χρειάζονται χρόνο και κανείς δεν ξέρει να πει πόσο ακριβώς.
Τρίτον, οι χώρες εναντίον των οποίων επιβλήθηκαν οι δασμοί έχουν ήδη ανακοινώσει ότι ετοιμάζουν αντίποινα εναντίον αμερικανικών προϊόντων.
Και παρόλο που η Ουάσιγκτον απειλεί να αυξήσει ακόμη περισσότερο τους δασμούς σε αυτή την περίπτωση,… τότε και πάλι οι περιορισμοί θα ενισχυθούν με παρόμοιο τρόπο έναντι των προϊόντων από τις ΗΠΑ.
Ωστόσο, ο αρνητικός αντίκτυπος αυτού του παράγοντα θα αντισταθμιστεί ως ένα βαθμό για τις ΗΠΑ από το γεγονός ότι ορισμένες χώρες φοβούνται να εισαγάγουν αντίποινα για πολιτικούς λόγους και λόγω της εξάρτησής τους από την αμερικανική στρατιωτική υποστήριξη (για παράδειγμα, η Βρετανία και η Αυστραλία έχουν ήδη ανακοινώσει την άρνησή τους να λάβουν αντίποινα και η θέση της ΕΕ δεν είναι απολύτως σαφής).
Επίσης, μεγάλο μερίδιο της δομής των αμερικανικών εξαγωγών αποτελείται από ενεργειακούς πόρους, γεωργικά προϊόντα και άλλες υψηλής ρευστότητας πρώτες ύλες (που, όπως δείχνει η εμπειρία της υπό κυρώσεις Ρωσίας, θα βρίσκουν πάντα αγοραστή), καθώς και στρατιωτικοβιομηχανικά προϊόντα, τα οποία πολλές χώρες δεν μπορούν να αντικαταστήσουν.
Δηλαδή, δεν θα είναι τόσο εύκολο να περικοπούν σημαντικά οι αμερικανικές εξαγωγές.
Αλλά, φυσικά, θα υπάρξουν ορισμένες απώλειες.
Τέταρτον, οι μεγαλύτεροι εταίροι των Ηνωμένων Πολιτειών ενδέχεται να μειώσουν τις κατοχές τους σε κρατικούς τίτλους των ΗΠΑ καθώς αντιμετωπίζουν προβλήματα εξαγωγών.
Προηγουμένως, το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με άλλες χώρες καλυπτόταν σε μεγάλο βαθμό από τις επενδύσεις αυτών των χωρών σε κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ.
Για παράδειγμα, η αύξηση των επενδύσεων των χωρών της ΕΕ σε κρατικά ομόλογα το 2024 ήταν περίπου ίση με το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την Ευρώπη που σχηματίστηκε την ίδια χρονιά.
Μετά την εισαγωγή των δασμών, η Ευρωπαϊκή Ένωση (και οι μη ευρωπαϊκές χώρες) ενδέχεται να επενδύσουν πολύ λιγότερο ενεργά σε αμερικανικά ομόλογα, γεγονός που, ως εκ τούτου, θα ωθήσει παγκοσμίως την ισορροπία της Ουάσιγκτον στο αρνητικό.
Θα περάσουν όλοι δύσκολα
Ο κύριος κίνδυνος για τον Trump είναι η χρονική διαφορά μεταξύ της έναρξης των αρνητικών επιπτώσεων της «θεραπείας σοκ» (πολλές από τις οποίες θα γίνουν αισθητές αμέσως) και των θετικών συνεπειών (που θα αργήσουν να εμφανιστούν).
Ωστόσο και όλος ο κόσμος θα περάσει δύσκολα.
Το κύριο πλήγμα των δασμών του Trump καταφέρεται:
- Πρώτον, στους βασικούς γεωπολιτικούς συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών - Ευρώπη, Ιαπωνία, Νότια Κορέα.
Δασμοί 25% είχαν επίσης επιβληθεί στο παρελθόν στον Καναδά και το Μεξικό.
- Δεύτερον, στην Κίνα.
Οι ΗΠΑ έχουν εξαπολύσει εμπορικό πόλεμο πλήρους κλίμακας κατά της Κίνας.
Ο σημερινός δασμός 34% δεν είναι ο πρώτος.
Επιπλέον, το πλήγμα δέχεται και ορισμένους τομείς του κινεζικού εμπορίου.
Για παράδειγμα, επιβάλλεται δασμός 30% στις εισαγωγές ταχυδρομικών δεμάτων.
- Τρίτον, για την Ινδία.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του Biden, η χώρα θεωρήθηκε ως προτεραιότητα για τις αμερικανικές εταιρείες προκειμένου να μετεγκαταστήσουν την παραγωγή τους από την Κίνα.
Οι δασμοί του Trump ουσιαστικά έθεσαν τέλος σε αυτό το ζήτημα, με αποτέλεσμα η παραγωγή να μεταφερθεί απευθείας στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η αντίδραση των χωρών που επηρεάζονται από τους δασμούς των ΗΠΑ θα μπορούσε να αλλάξει σε μεγάλο βαθμό το γεωπολιτικό τοπίο όλου του κόσμου και να επηρεάσει άμεσα, μεταξύ άλλων, την Ουκρανία, καθώς και την πορεία του πολέμου.
Γεωπολιτικές συνέπειες
Στην πραγματικότητα, είναι οι πιθανές γεωπολιτικές συνέπειες που θα είναι πιο σημαντικές τόσο για την Ουκρανία όσο και για τη Ρωσία.
Αυτοί οι δασμοί ενδέχεται να έχουν μικρό άμεσο οικονομικό αντίκτυπο στην Ουκρανία λόγω του περιορισμένου όγκου των ουκρανικών εξαγωγών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο αντίκτυπος θα είναι πολύ μεγαλύτερος, φυσικά, εάν η κατάσταση οδηγήσει σε πτώση της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία με τη σειρά της θα μειώσει τις τιμές των πρώτων υλών.
Το τελευταίο σημείο είναι ακόμη πιο σημαντικό για τη Ρωσία.
Ωστόσο, είναι δύσκολο να πούμε πώς ακριβώς θα αντιδράσουν η παγκόσμια οικονομία και οι αγορές εμπορευμάτων στους δασμούς του Trump.
Επιπλέον, μη οικονομικοί παράγοντες επηρεάζουν επίσης τις τιμές του πετρελαίου.
Για παράδειγμα, εάν οι ΗΠΑ επιτεθούν στο Ιράν και ξεσπάσει ένας μεγάλος πόλεμος στη Μέση Ανατολή, οι τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να εκτοξευθούν στα ύψη ανεξάρτητα από τη δυναμική του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Επομένως, οι γεωπολιτικές αλλαγές θα είναι πολύ πιο σημαντικές για την Ουκρανία και τη Ρωσία και την πορεία του πολέμου.
Τα πιο σημαντικά από αυτά μπορεί να είναι τα ακόλουθα.
Διάσπαση ΕΕ - ΗΠΑ
Το πρώτο είναι η περαιτέρω όξυνση της αντιπαράθεσης στο εσωτερικό της συλλογικής Δύσης και η διάσπαση μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ.
Αυτό είναι σαφώς αρνητικός παράγοντας για την Ουκρανία, η οποία, όπως έδειξε η εμπειρία των τελευταίων μηνών, μπορεί να γίνει όμηρος αυτής της αντιπαράθεσης.
Επιπλέον, οι δασμοί των ΗΠΑ θα επιδεινώσουν τα οικονομικά προβλήματα της Ευρώπης, γεγονός που θα επηρεάσει άμεσα την ικανότητα της ΕΕ να στηρίξει την Ουκρανία.
Για τη Ρωσία, αντίθετα, η εμβάθυνση των αμερικανοευρωπαϊκών αντιθέσεων είναι ένα συν, αφού δημιουργεί την ευκαιρία να παίξει με αυτές.
Και όχι μόνο στην αλληλεπίδραση με τον Trump, αλλά και, ενδεχομένως, παρά την εχθρότητα και την ιδεολογική αντιπαράθεση, με τους Ευρωπαίους.
Για αυτούς, η βαθύτερη αντιπαράθεση με την Ουάσιγκτον και τα αυξανόμενα οικονομικά προβλήματα αυξάνουν την αξία της αποκατάστασης των σχέσεων με τη Ρωσική Ομοσπονδία, τουλάχιστον όσον αφορά την επανέναρξη των εισαγωγών φθηνών ενεργειακών πόρων.
Τέτοιες ιδέες ήδη διακινούνται.
Δευτερογενείς κυρώσεις
Το δεύτερο είναι να μειωθεί ο αντίκτυπος των δευτερογενών κυρώσεων των ΗΠΑ σε άλλες χώρες.
Αν η ίδια Κίνα βρεθεί αντιμέτωπη με έναν de facto αποκλεισμό των εξαγωγών της προς την Αμερική, τότε οι Κινέζοι έχουν λιγότερα κίνητρα να φοβούνται τις κυρώσεις που επιβάλλει η Ουάσιγκτον κατά, για παράδειγμα, αγοραστών ρωσικού πετρελαίου.
Ταυτόχρονα, αυξάνεται για την Κίνα η σημασία της πρόσβασης σε οποιαδήποτε μεγάλη αγορά που αποτελεί εναλλακτική της αμερικανικής.
Και τα δύο είναι θετικά για τη Ρωσία.
Δύο βασικά σενάρια
Τρίτον, ο εμπορικός πόλεμος που ξεκίνησε ο Trump θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά ολόκληρο το γεωπολιτικό τοπίο του κόσμου.
Είναι πολύ νωρίς για να μιλήσουμε για συγκεκριμένα περιγράμματα του.
Οι επιλογές μπορεί να είναι πολύ διαφορετικές.
Αλλά, βασικά, τα γεγονότα μπορούν να εξελιχθούν σύμφωνα με δύο σενάρια.
Πρώτον, στην πορεία του κατακερματισμού του κόσμου σε αγορές κλειστές μεταξύ τους.
Στην πραγματικότητα, αυτό ακριβώς κάνει ο Trump, όχι μόνο επιβάλλοντας δασμούς, αλλά και επιδιώκοντας να εδραιώσει τον έλεγχο στον Καναδά, να αυξήσει την επιρροή στο Μεξικό και να επιβάλλει οικονομικές συμφωνίες που είναι επωφελείς για τους Αμερικανούς σε χώρες που εξαρτώνται από τις Ηνωμένες Πολιτείες (όπως η συμφωνία για το υπέδαφος με την Ουκρανία).
Δηλαδή, ο Trump δημιουργεί μια ξεχωριστή αγορά που ελέγχεται μόνο από την Ουάσινγκτον.
Άλλα μεγάλα κράτη (ή ενώσεις κρατών) μπορεί να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν παρόμοιες αγορές για τον εαυτό τους, κλείνοντας τον εαυτό τους με εμπορικούς φραγμούς.
Δεύτερον, οι μεγαλύτερες χώρες του κόσμου που θα υποφέρουν από τους δασμούς του Trump θα μπορούσαν να συντονίσουν τη στρατηγική τους και να αντιμετωπίσουν συλλογικά τις ΗΠΑ, δημιουργώντας ουσιαστικά μια παγκόσμια αντιαμερικανική συμμαχία για τη διατήρηση του παγκόσμιου ελεύθερου εμπορίου όπως υπήρχε τα τελευταία 30 χρόνια.
Και οι δύο επιλογές εγκυμονούν μεγάλους κινδύνους για την Ουκρανία - δεδομένης της εξάρτησης της χώρας από την αμερικανική βοήθεια, η χώρα θα μπορούσε να βρεθεί σε κατάσταση σοβαρής έντασης εάν, για παράδειγμα, η Ευρώπη αρχίσει να παίζει ανοιχτά εναντίον των ΗΠΑ.
Και ειδικά αν η ΕΕ χτίσει γέφυρες με την Κίνα και τη Ρωσία.
Για τη Ρωσική Ομοσπονδία, και οι δύο επιλογές είναι πιθανές ευκαιρίες να επωφεληθεί από τις αντιφάσεις των μεγαλύτερων παικτών με τη μορφή μεγάλων αποθεμάτων ορυκτών και μιας μάλλον μεγάλης εγχώριας αγοράς.
Επίσης, δεδομένου ότι η Ρωσία είναι η μόνη χώρα στον κόσμο με πυρηνικό δυναμικό συγκρίσιμο με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσική Ομοσπονδία θα μπορούσε να γίνει μια σημαντική στρατιωτική «στέγη» για οποιαδήποτε αντιαμερικανική συμμαχία στον κόσμο.
Το ισοζύγιο σε Ρωσία - Ουκρανία
Αυτό, μεταξύ άλλων, αυξάνει την αξία για τον Trump των συμφωνιών με το Κρεμλίνο ώστε να μην συμβεί μια τέτοια συμμαχία.
Με τη σειρά του, αυτό θα μπορούσε επίσης να εντείνει τις προσπάθειες της Ουάσιγκτον να τερματίσει γρήγορα τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσω μιας «συμφωνίας» με τον Putin.
Συνοψίζοντας, οι άμεσες οικονομικές συνέπειες του παγκόσμιου εμπορικού πολέμου που ξεκίνησε ο Trump για την Ουκρανία θα είναι ασήμαντες.
Ωστόσο, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι είναι εξαιρετικά υψηλοί.
Για τη Ρωσία, θα υπάρξουν σοβαροί οικονομικοί κίνδυνοι σε περίπτωση πτώσης των τιμών στις αγορές εμπορευμάτων.
Ταυτόχρονα, οι αλλαγές στη γεωπολιτική κατάσταση μπορεί να ανοίξουν ένα νέο πεδίο για τη Ρωσική Ομοσπονδία να παίξει ένα μεγάλο παιχνίδι και να ενισχύσει τις θέσεις της.
Αλλά ο κύριος κίνδυνος και για τις δύο χώρες είναι η συνέχιση του πολέμου, ο οποίος εκτρέπει τεράστιους πόρους, εμποδίζοντάς τες να επικεντρωθούν στην ανταπόκριση στις κολοσσιαίες προκλήσεις της νέας παγκόσμιας πραγματικότητας και να παρέμβουν σε αυτές τις προκλήσεις.
www.bankingnews.gr
Αυτό έχει ήδη ονομαστεί «παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος» και «το τέλος της παγκοσμιοποίησης».
Τι σημαίνουν όλα αυτά και ποιες θα είναι οι συνέπειες;
Οι παγκόσμιες αγορές βρίσκονται ήδη σε αναταραχή.
Οι χρηματιστηριακοί δείκτες πέφτουν.
Η πτώση τους αναμένεται και στις ΗΠΑ.
Πολλοί οικονομολόγοι και ειδικοί γράφουν ότι ο Trump έδωσε ένα πλήγμα, πρώτα απ' όλα, στην ίδια την αμερικανική οικονομία, αφού η αύξηση των δασμών θα οδηγήσει σε αύξηση του πληθωρισμού και θα φέρει μεγάλα προβλήματα στις μεγάλες αμερικανικές εταιρείες, οι οποίες τις τελευταίες δεκαετίες μεταφέρουν την παραγωγή τους στο εξωτερικό.
Η λογική του Trump
Ωστόσο, υπάρχει λογική στις ενέργειες του Trump.
Συνίσταται στην εξάλειψη του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ με άλλες χώρες.
Το αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο είναι σε μεγάλο βαθμό αυτό που οδηγεί στην αύξηση του εθνικού χρέους των ΗΠΑ.
Και η αύξηση του εθνικού χρέους, όπως παραδέχονται σχεδόν όλοι οι οικονομολόγοι, δημιουργεί μια τεράστια απειλή για τη σταθερότητα του αμερικανικού χρηματοπιστωτικού και οικονομικού συστήματος και, κατά συνέπεια, για τη θέση του δολαρίου.
Επιστροφή στη βιομηχανική παραγωγή
Προκειμένου να εξαλειφθεί αυτό το έλλειμμα, ο Trump επιδιώκει να επιστρέψει τη βιομηχανική παραγωγή στις Ηνωμένες Πολιτείες, ειδικά αφού η διαδικασία αποβιομηχάνισης στην Αμερική ήταν ακόμη πιο εκτεταμένη από ό,τι στη Δυτική Ευρώπη.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο εισάγονται δασμοί, έτσι ώστε οι αμερικανικές εταιρείες να επιστρέψουν την παραγωγή τους στις Ηνωμένες Πολιτείες και οι επενδυτές από όλο τον κόσμο να επενδύσουν χρήματα στη βιομηχανία και σε άλλους τομείς της αμερικανικής οικονομίας.
Δηλαδή, υπάρχει λογική στις ενέργειες του Trump.
Οι 4 κίνδυνοι
Ωστόσο, οι μέθοδοι «σοκ» του Trump εγκυμονούν σίγουρα τεράστιους κινδύνους για την αμερικανική οικονομία.
Πρώτον, υπάρχει αύξηση του πληθωρισμού.
Η αμερικανική βιομηχανία δεν μπορεί να αντικαταστήσει αμέσως όλα τα εισαγόμενα αγαθά.
Αυτό σημαίνει ότι οι δασμοί θα οδηγήσουν σε υψηλότερες τιμές.
Και, κατά συνέπεια, σε αύξηση του κόστους των παραγωγών.
Δεύτερον, η αντιστροφή της τάσης αποβιομηχάνισης που βιώνουν οι αμερικανικές επιχειρήσεις τα τελευταία 40 χρόνια είναι από μόνη της πολύ δύσκολη.
Οι εταιρείες δεν μπορούν να κλείσουν τα εργοστάσια αυτοκινήτων, iPhone και υπολογιστών τους στην Ινδία, sτην Κίνα ή στο Μεξικό εν μία νυκτί και να ξεκινήσουν αμέσως την παραγωγή στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτή είναι μια πολύ χρονοβόρα διαδικασία, η οποία, επιπλέον, έχει τους περιορισμούς της - είναι απαραίτητο να βρεθεί εργατικό δυναμικό, δωρεάν ηλεκτρική ενέργεια, να κατασκευαστούν νέες βιομηχανικές εγκαταστάσεις (ή να αναβιώσουν εγκαταλελειμμένες).
Όλα αυτά χρειάζονται χρόνο και κανείς δεν ξέρει να πει πόσο ακριβώς.
Τρίτον, οι χώρες εναντίον των οποίων επιβλήθηκαν οι δασμοί έχουν ήδη ανακοινώσει ότι ετοιμάζουν αντίποινα εναντίον αμερικανικών προϊόντων.
Και παρόλο που η Ουάσιγκτον απειλεί να αυξήσει ακόμη περισσότερο τους δασμούς σε αυτή την περίπτωση,… τότε και πάλι οι περιορισμοί θα ενισχυθούν με παρόμοιο τρόπο έναντι των προϊόντων από τις ΗΠΑ.
Ωστόσο, ο αρνητικός αντίκτυπος αυτού του παράγοντα θα αντισταθμιστεί ως ένα βαθμό για τις ΗΠΑ από το γεγονός ότι ορισμένες χώρες φοβούνται να εισαγάγουν αντίποινα για πολιτικούς λόγους και λόγω της εξάρτησής τους από την αμερικανική στρατιωτική υποστήριξη (για παράδειγμα, η Βρετανία και η Αυστραλία έχουν ήδη ανακοινώσει την άρνησή τους να λάβουν αντίποινα και η θέση της ΕΕ δεν είναι απολύτως σαφής).
Επίσης, μεγάλο μερίδιο της δομής των αμερικανικών εξαγωγών αποτελείται από ενεργειακούς πόρους, γεωργικά προϊόντα και άλλες υψηλής ρευστότητας πρώτες ύλες (που, όπως δείχνει η εμπειρία της υπό κυρώσεις Ρωσίας, θα βρίσκουν πάντα αγοραστή), καθώς και στρατιωτικοβιομηχανικά προϊόντα, τα οποία πολλές χώρες δεν μπορούν να αντικαταστήσουν.
Δηλαδή, δεν θα είναι τόσο εύκολο να περικοπούν σημαντικά οι αμερικανικές εξαγωγές.
Αλλά, φυσικά, θα υπάρξουν ορισμένες απώλειες.
Τέταρτον, οι μεγαλύτεροι εταίροι των Ηνωμένων Πολιτειών ενδέχεται να μειώσουν τις κατοχές τους σε κρατικούς τίτλους των ΗΠΑ καθώς αντιμετωπίζουν προβλήματα εξαγωγών.
Προηγουμένως, το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με άλλες χώρες καλυπτόταν σε μεγάλο βαθμό από τις επενδύσεις αυτών των χωρών σε κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ.
Για παράδειγμα, η αύξηση των επενδύσεων των χωρών της ΕΕ σε κρατικά ομόλογα το 2024 ήταν περίπου ίση με το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την Ευρώπη που σχηματίστηκε την ίδια χρονιά.
Μετά την εισαγωγή των δασμών, η Ευρωπαϊκή Ένωση (και οι μη ευρωπαϊκές χώρες) ενδέχεται να επενδύσουν πολύ λιγότερο ενεργά σε αμερικανικά ομόλογα, γεγονός που, ως εκ τούτου, θα ωθήσει παγκοσμίως την ισορροπία της Ουάσιγκτον στο αρνητικό.
Θα περάσουν όλοι δύσκολα
Ο κύριος κίνδυνος για τον Trump είναι η χρονική διαφορά μεταξύ της έναρξης των αρνητικών επιπτώσεων της «θεραπείας σοκ» (πολλές από τις οποίες θα γίνουν αισθητές αμέσως) και των θετικών συνεπειών (που θα αργήσουν να εμφανιστούν).
Ωστόσο και όλος ο κόσμος θα περάσει δύσκολα.
Το κύριο πλήγμα των δασμών του Trump καταφέρεται:
- Πρώτον, στους βασικούς γεωπολιτικούς συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών - Ευρώπη, Ιαπωνία, Νότια Κορέα.
Δασμοί 25% είχαν επίσης επιβληθεί στο παρελθόν στον Καναδά και το Μεξικό.
- Δεύτερον, στην Κίνα.
Οι ΗΠΑ έχουν εξαπολύσει εμπορικό πόλεμο πλήρους κλίμακας κατά της Κίνας.
Ο σημερινός δασμός 34% δεν είναι ο πρώτος.
Επιπλέον, το πλήγμα δέχεται και ορισμένους τομείς του κινεζικού εμπορίου.
Για παράδειγμα, επιβάλλεται δασμός 30% στις εισαγωγές ταχυδρομικών δεμάτων.
- Τρίτον, για την Ινδία.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του Biden, η χώρα θεωρήθηκε ως προτεραιότητα για τις αμερικανικές εταιρείες προκειμένου να μετεγκαταστήσουν την παραγωγή τους από την Κίνα.
Οι δασμοί του Trump ουσιαστικά έθεσαν τέλος σε αυτό το ζήτημα, με αποτέλεσμα η παραγωγή να μεταφερθεί απευθείας στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η αντίδραση των χωρών που επηρεάζονται από τους δασμούς των ΗΠΑ θα μπορούσε να αλλάξει σε μεγάλο βαθμό το γεωπολιτικό τοπίο όλου του κόσμου και να επηρεάσει άμεσα, μεταξύ άλλων, την Ουκρανία, καθώς και την πορεία του πολέμου.
Γεωπολιτικές συνέπειες
Στην πραγματικότητα, είναι οι πιθανές γεωπολιτικές συνέπειες που θα είναι πιο σημαντικές τόσο για την Ουκρανία όσο και για τη Ρωσία.
Αυτοί οι δασμοί ενδέχεται να έχουν μικρό άμεσο οικονομικό αντίκτυπο στην Ουκρανία λόγω του περιορισμένου όγκου των ουκρανικών εξαγωγών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο αντίκτυπος θα είναι πολύ μεγαλύτερος, φυσικά, εάν η κατάσταση οδηγήσει σε πτώση της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία με τη σειρά της θα μειώσει τις τιμές των πρώτων υλών.
Το τελευταίο σημείο είναι ακόμη πιο σημαντικό για τη Ρωσία.
Ωστόσο, είναι δύσκολο να πούμε πώς ακριβώς θα αντιδράσουν η παγκόσμια οικονομία και οι αγορές εμπορευμάτων στους δασμούς του Trump.
Επιπλέον, μη οικονομικοί παράγοντες επηρεάζουν επίσης τις τιμές του πετρελαίου.
Για παράδειγμα, εάν οι ΗΠΑ επιτεθούν στο Ιράν και ξεσπάσει ένας μεγάλος πόλεμος στη Μέση Ανατολή, οι τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να εκτοξευθούν στα ύψη ανεξάρτητα από τη δυναμική του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Επομένως, οι γεωπολιτικές αλλαγές θα είναι πολύ πιο σημαντικές για την Ουκρανία και τη Ρωσία και την πορεία του πολέμου.
Τα πιο σημαντικά από αυτά μπορεί να είναι τα ακόλουθα.
Διάσπαση ΕΕ - ΗΠΑ
Το πρώτο είναι η περαιτέρω όξυνση της αντιπαράθεσης στο εσωτερικό της συλλογικής Δύσης και η διάσπαση μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ.
Αυτό είναι σαφώς αρνητικός παράγοντας για την Ουκρανία, η οποία, όπως έδειξε η εμπειρία των τελευταίων μηνών, μπορεί να γίνει όμηρος αυτής της αντιπαράθεσης.
Επιπλέον, οι δασμοί των ΗΠΑ θα επιδεινώσουν τα οικονομικά προβλήματα της Ευρώπης, γεγονός που θα επηρεάσει άμεσα την ικανότητα της ΕΕ να στηρίξει την Ουκρανία.
Για τη Ρωσία, αντίθετα, η εμβάθυνση των αμερικανοευρωπαϊκών αντιθέσεων είναι ένα συν, αφού δημιουργεί την ευκαιρία να παίξει με αυτές.
Και όχι μόνο στην αλληλεπίδραση με τον Trump, αλλά και, ενδεχομένως, παρά την εχθρότητα και την ιδεολογική αντιπαράθεση, με τους Ευρωπαίους.
Για αυτούς, η βαθύτερη αντιπαράθεση με την Ουάσιγκτον και τα αυξανόμενα οικονομικά προβλήματα αυξάνουν την αξία της αποκατάστασης των σχέσεων με τη Ρωσική Ομοσπονδία, τουλάχιστον όσον αφορά την επανέναρξη των εισαγωγών φθηνών ενεργειακών πόρων.
Τέτοιες ιδέες ήδη διακινούνται.
Δευτερογενείς κυρώσεις
Το δεύτερο είναι να μειωθεί ο αντίκτυπος των δευτερογενών κυρώσεων των ΗΠΑ σε άλλες χώρες.
Αν η ίδια Κίνα βρεθεί αντιμέτωπη με έναν de facto αποκλεισμό των εξαγωγών της προς την Αμερική, τότε οι Κινέζοι έχουν λιγότερα κίνητρα να φοβούνται τις κυρώσεις που επιβάλλει η Ουάσιγκτον κατά, για παράδειγμα, αγοραστών ρωσικού πετρελαίου.
Ταυτόχρονα, αυξάνεται για την Κίνα η σημασία της πρόσβασης σε οποιαδήποτε μεγάλη αγορά που αποτελεί εναλλακτική της αμερικανικής.
Και τα δύο είναι θετικά για τη Ρωσία.
Δύο βασικά σενάρια
Τρίτον, ο εμπορικός πόλεμος που ξεκίνησε ο Trump θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά ολόκληρο το γεωπολιτικό τοπίο του κόσμου.
Είναι πολύ νωρίς για να μιλήσουμε για συγκεκριμένα περιγράμματα του.
Οι επιλογές μπορεί να είναι πολύ διαφορετικές.
Αλλά, βασικά, τα γεγονότα μπορούν να εξελιχθούν σύμφωνα με δύο σενάρια.
Πρώτον, στην πορεία του κατακερματισμού του κόσμου σε αγορές κλειστές μεταξύ τους.
Στην πραγματικότητα, αυτό ακριβώς κάνει ο Trump, όχι μόνο επιβάλλοντας δασμούς, αλλά και επιδιώκοντας να εδραιώσει τον έλεγχο στον Καναδά, να αυξήσει την επιρροή στο Μεξικό και να επιβάλλει οικονομικές συμφωνίες που είναι επωφελείς για τους Αμερικανούς σε χώρες που εξαρτώνται από τις Ηνωμένες Πολιτείες (όπως η συμφωνία για το υπέδαφος με την Ουκρανία).
Δηλαδή, ο Trump δημιουργεί μια ξεχωριστή αγορά που ελέγχεται μόνο από την Ουάσινγκτον.
Άλλα μεγάλα κράτη (ή ενώσεις κρατών) μπορεί να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν παρόμοιες αγορές για τον εαυτό τους, κλείνοντας τον εαυτό τους με εμπορικούς φραγμούς.
Δεύτερον, οι μεγαλύτερες χώρες του κόσμου που θα υποφέρουν από τους δασμούς του Trump θα μπορούσαν να συντονίσουν τη στρατηγική τους και να αντιμετωπίσουν συλλογικά τις ΗΠΑ, δημιουργώντας ουσιαστικά μια παγκόσμια αντιαμερικανική συμμαχία για τη διατήρηση του παγκόσμιου ελεύθερου εμπορίου όπως υπήρχε τα τελευταία 30 χρόνια.
Και οι δύο επιλογές εγκυμονούν μεγάλους κινδύνους για την Ουκρανία - δεδομένης της εξάρτησης της χώρας από την αμερικανική βοήθεια, η χώρα θα μπορούσε να βρεθεί σε κατάσταση σοβαρής έντασης εάν, για παράδειγμα, η Ευρώπη αρχίσει να παίζει ανοιχτά εναντίον των ΗΠΑ.
Και ειδικά αν η ΕΕ χτίσει γέφυρες με την Κίνα και τη Ρωσία.
Για τη Ρωσική Ομοσπονδία, και οι δύο επιλογές είναι πιθανές ευκαιρίες να επωφεληθεί από τις αντιφάσεις των μεγαλύτερων παικτών με τη μορφή μεγάλων αποθεμάτων ορυκτών και μιας μάλλον μεγάλης εγχώριας αγοράς.
Επίσης, δεδομένου ότι η Ρωσία είναι η μόνη χώρα στον κόσμο με πυρηνικό δυναμικό συγκρίσιμο με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσική Ομοσπονδία θα μπορούσε να γίνει μια σημαντική στρατιωτική «στέγη» για οποιαδήποτε αντιαμερικανική συμμαχία στον κόσμο.
Το ισοζύγιο σε Ρωσία - Ουκρανία
Αυτό, μεταξύ άλλων, αυξάνει την αξία για τον Trump των συμφωνιών με το Κρεμλίνο ώστε να μην συμβεί μια τέτοια συμμαχία.
Με τη σειρά του, αυτό θα μπορούσε επίσης να εντείνει τις προσπάθειες της Ουάσιγκτον να τερματίσει γρήγορα τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσω μιας «συμφωνίας» με τον Putin.
Συνοψίζοντας, οι άμεσες οικονομικές συνέπειες του παγκόσμιου εμπορικού πολέμου που ξεκίνησε ο Trump για την Ουκρανία θα είναι ασήμαντες.
Ωστόσο, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι είναι εξαιρετικά υψηλοί.
Για τη Ρωσία, θα υπάρξουν σοβαροί οικονομικοί κίνδυνοι σε περίπτωση πτώσης των τιμών στις αγορές εμπορευμάτων.
Ταυτόχρονα, οι αλλαγές στη γεωπολιτική κατάσταση μπορεί να ανοίξουν ένα νέο πεδίο για τη Ρωσική Ομοσπονδία να παίξει ένα μεγάλο παιχνίδι και να ενισχύσει τις θέσεις της.
Αλλά ο κύριος κίνδυνος και για τις δύο χώρες είναι η συνέχιση του πολέμου, ο οποίος εκτρέπει τεράστιους πόρους, εμποδίζοντάς τες να επικεντρωθούν στην ανταπόκριση στις κολοσσιαίες προκλήσεις της νέας παγκόσμιας πραγματικότητας και να παρέμβουν σε αυτές τις προκλήσεις.
www.bankingnews.gr
Ρoή Ειδήσεων
Σχόλια αναγνωστών
Δείτε επίσης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου