Όλα δείχνουν ότι το Azerbaïdjan προετοίμασε τον πόλεμο από πριν..Θα επικεντρωθούμε σε μια ενδιαφέρουσα πτυχή της έντασης στον Νότιο Καύκασο: το ρόλο του Ισραήλ. Αν και μικρό και μακριά από την περιοχή των συγκρούσεων, το Ισραήλ έχει ωστόσο ζωτικά στρατηγικά συμφέροντα στον Νότιο Καύκασο. Οι σχέσεις του Αζερμπαϊτζάν με το Ισραήλ επισκιάζουν τις σχέσεις του τελευταίου με την Αρμενία.
Εκτός από τη μεταφορά Σύρων μισθοφόρων από την Τουρκία στο Azerbaïdjan στα μέσα του μήνα και 3-4 μέρες πριν την αρχή των εχθροπραξιών όπου χρησιμοποιήθηκαν και πτήσεις από τη Βουλγαρία στις 24/9 2 αεροπλάνα cargo τ’ Αzerbaïdjan προσγειώθηκαν στο Iσραήλ για ν’ αγοράσουν drones κι άλλο οπλισμό.

Η Τουρκία εξοπλίζει το Azerbaïdjan έναντι της Ρωσίας και το Ισραήλ το εξοπλίζει έναντι του Ιράν…
Οι αναφορές που φέρουν τη Ρωσία να περνάει οπλισμό στην Αρμενία μέσω Ιράν επίσης δεν είναι αβάσιμες καθώς ο στρατός των Αζέρων ετοιμάζεται να εισβάλει στην Αρμενία αφού βομβαρδίζει με χειρουργικά χτυπήματα την παραμεθόρια πόλη Vardenis.

Η επιχείρηση Vardenis άρχισε μετά την τριμερή των ΥΠΕΞ Τουρκία, Azerbaïdjan και Γερμανία με τον Mevlut Cavusoglu να διαμηνύει ότι δεν θα σταματήσει ο πόλεμος μόνο υπό την προϋπόθεση ότι η Αρμενία θ΄αποσυρθεί από το Ναγκόρνο Καραμπάχ και ότι η Τουρκία είναι έτοιμη για όλα για να υποστηρίξει το σύμμαχό της.

Το Ισραήλ και το Αζερμπαϊτζάν

σύναψαν διπλωματικές σχέσεις τον Απρίλιο του 1992, και το 1993, το Ισραήλ άνοιξε πρεσβεία στο Μπακού. Από τότε, οι σχέσεις έχουν διευρυνθεί και βαθύνει. Η σχέση βασίζεται σε διάφορους γεω-στρατηγικούς παράγοντες.

α. Το Αζερμπαϊτζάν έχει γίνει σημαντικός εισαγωγέας ισραηλινών αμυντικών τεχνολογιών επιχειρώντας ν΄ανακτήσει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ μέσω ενός εκτεταμένου στρατιωτικού προγράμματος.

β. Οι ισραηλινές αμυντικές εταιρείες έχουν εκπαιδεύσει ειδικές δυνάμεις και bodyguards του Αζερμπαϊτζάν, έχουν κατασκευάσει συστήματα ασφαλείας για το αεροδρόμιο του Μπακού και έχουν αναβαθμίσει τον στρατιωτικό εξοπλισμό της σοβιετικής εποχής (άρματα μάχης).

γ. Η κλίμακα των συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών είναι τεράστια. Το 2012, προέκυψαν αναφορές για αγορά όπλων από το Αζερμπαϊτζάν αξίας 1,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων που κατασκευάστηκαν από την Israel Aerospace Industries. Το 2016, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου είπε ότι το Αζερμπαϊτζάν είχε αγοράσει όπλα αξίας 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το Ισραήλ (μη επανδρωμένα drones και δορυφορικά συστήματα). Το 2017, το Stockholm International Peace Research Institute ανέφερε ότι το Μπακού αγόρασε στρατιωτική τεχνολογία αξίας 127 εκατομμυρίων δολαρίων από την Ιερουσαλήμ.

Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι στις 21 Ιουλίου, μετά την πρόσφατη ένταση των συνόρων με το Αζερμπαϊτζάν, η Αρμενία παρουσίασε φερόμενα ισραηλινά drones που πιθανότατα καταρρίφθηκαν κατά τη διάρκεια της μάχης. Δεν δόθηκαν λεπτομέρειες, αλλά η ισραηλινή εταιρεία Aeronautics Defense Systems κατασκευάζει πράγματι διάφορους τύπους UAV Orbiter, συμπεριλαμβανομένων ελαφρών συστημάτων αναγνώρισης και άλλων για αεροπορική επίθεση.

Γενικά, ωστόσο, η διμερής στρατιωτική συνεργασία αναπτύσσεται από την ανεξαρτησία του Αζερμπαϊτζάν το 1991. Το Ισραήλ ήταν πρόθυμο να παράσχει στο Μπακού υψηλή τεχνολογία σε επίπεδο που δεν κατέχουν το Ερεβάν αλλά ακόμη και η Μόσχα.Το Αζερμπαϊτζάν και το Ισραήλ μοιράζονται άλλα θεμελιώδη συμφέροντα, από τα οποία το ζήτημα του Ιράν είναι αναμφισβήτητα το πιο κρίσιμο.

Το Ιράν, που βρίσκεται στα νότια του Αζερμπαϊτζάν, είναι η αψίδα Νέμεσης του Ισραήλ, ενώ το Μπακού και η Τεχεράνη έχουν διφορούμενες σχέσεις. Υπάρχουν διπλωματικές σχέσεις και οι διμερείς οικονομικές επαφές είναι εκτεταμένες (κυρίως μέσω του πρόσφατα εισαγόμενου οικονομικού διαδρόμου Βορρά-Νότου μέσω του Αζερμπαϊτζάν, αν και πολλά ακόμη μπορούν να επιτευχθούν εκεί). Ωστόσο, το Μπακού ανησυχεί για τις ιρανικές κινήσεις που θα μπορούσαν να περιπλέξουν τη θέση του στον Νότιο Καύκασο και την Κασπία Θάλασσα. Όλα αυτά ενισχύονται από τις ανησυχίες της Τεχεράνης σχετικά με τις φερόμενες πολιτικές φιλοδοξίες των Αζέρων στο Ιράν. Η Τεχεράνη πιστεύει ότι σε μια κατάλληλη στιγμή, θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν συνομιλίες για την απόσχιση, κατά την οποία θα μπορούσε να προκύψει μια ιδέα για το «Μεγάλο Αζερμπαϊτζάν». Όλα αυτά είναι υποθετικά, αλλά υπάρχει υψηλό επίπεδο δυσπιστίας μεταξύ των δύο κρατών. Αυτή η κατάσταση κάνει φυσικά το Ισραήλ έναν προνομιούχο εταίρο για το Αζερμπαϊτζάν. Επιπλέον, από την άποψη της Ιερουσαλήμ, η γεωγραφική θέση του Αζερμπαϊτζάν στα σύνορα του Ιράν το καθιστά ιδανικό χώρο για τη συγκέντρωση στρατηγικών πληροφοριών. Πηγές μέσων ενημέρωσης ισχυρίζονται ότι το Ισραήλ βοήθησε το Μπακού να κατασκευάσει ηλεκτρονικούς σταθμούς συγκέντρωσης πληροφοριών κατά μήκος των συνόρων του Αζερμπαϊτζάν με το Ιράν τη δεκαετία του 1990.

Περιστασιακά διατυπώνονται ισχυρισμοί ότι οι δύο χώρες συμμετέχουν σε τακτική συνεργασία εναντίον του Ιράν. Για παράδειγμα, το 2012, το Foreign Policy  ανέφερε ότι το Ισραήλ είχε μια συμφωνία με το Αζερμπαϊτζάν που θα του επέτρεπε ενδεχομένως να πραγματοποιεί πτήσεις σύντομες εκτός της χώρας. Υπάρχει επίσης συνεργασία για τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας.

Οι στενές σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και Αζερμπαϊτζάν εντάσσονται επίσης στην ευρύτερη προοπτική που έχουν οι ΗΠΑ για την περιοχή. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Ουάσιγκτον ενθάρρυνε μια τριγωνική σχέση μεταξύ Τουρκίας, Αζερμπαϊτζάν και Ισραήλ. Η Γεωργία προστέθηκε αργότερα, αν και η ρωσική εισβολή στη Γεωργία το 2008 κατέστρεψε τις προοπτικές της Τιφλίδας, όπως και η κρίση στις σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας.

Παρά το μειονέκτημα αυτό, το γεωπολιτικό μοντέλο λειτούργησε. Το Αζερμπαϊτζάν και το Ισραήλ εξακολουθούν να θεωρούν τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα ζωτικής σημασίας για την περιφερειακή ασφάλεια και η Γεωργία διαδραματίζει ρόλο διέλευσης. Το Μπακού προμηθεύει έως και το 40% των αναγκών πετρελαίου του Ισραήλ, το οποίο εισάγεται μέσω του αγωγού Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC).

Υπάρχουν επίσης αδυναμίες στις διμερείς τους σχέσεις. Το Αζερμπαϊτζάν αντιμετωπίζει γεωπολιτική πίεση από τη Ρωσία και το Ιράν και ο ψυχρός-καυτός πόλεμος με την Αρμενία είναι ένα επίμονο πρόβλημα. Σε αυτές τις δύσκολες γεωπολιτικές συνθήκες, το Μπακού πρέπει να ισορροπήσει προσεκτικά τις σχέσεις του με το Ισραήλ για να αποφύγει τη μεγάλη πίεση από την Τεχεράνη, τη Μόσχα, ακόμη και την Άγκυρα.moderndiplomacy.eu 2/9/20 δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο BESA Center..