Παράνομες επιστροφές στο ΑιγαίοΠώς το αφεντικό του Frontex Leggeri εξαπάτησε το κοινό
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Προστασίας των Συνόρων συμμετείχε αρκετές φορές σε οπισθοδρόμηση στο Αιγαίο: Οι πρόσφυγες μεταφέρθηκαν έξω από τα ύδατα της ΕΕ, και αξιωματούχοι το παρατήρησαν ή μάλιστα συμμετείχαν. Ο προϊστάμενος του Frontex Leggeri δέχεται πλέον πίεση από εσωτερικά έγγραφα.
Κάθε φορά που ο Fabrice Leggeri, διευθυντής του ευρωπαϊκού οργανισμού προστασίας των συνόρων Frontex, ρωτήθηκε δημοσίως τις τελευταίες εβδομάδες και μήνες για τις παράνομες αρνήσεις προσφύγων από την Ελλάδα στην Τουρκία , είχε την ίδια απάντηση έτοιμη: η γνώση για τα λεγόμενα pushbacks βασίζεται αποκλειστικά σε αναφορές μέσων. Το γραφείο του δεν έχει καμία δική του γνώση.
ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ
Τον Οκτώβριο, η SPIEGEL, μαζί με τις πλατφόρμες πολυμέσων Lighthouse Reports, Bellingcat, το περιοδικό ARD «Report Mainz» και την ιαπωνική τηλεόραση ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών Asahi, αποκάλυψε ότι ο Frontex είχε εμπλακεί σε τουλάχιστον έξι pushbacks στην περιοχή από τον Απρίλιο και τουλάχιστον σε ένα από τα ίδια.
Ο Leggeri γνώριζε τουλάχιστον ένα παράνομο pushback
Ο Leggeri λέει ότι δεν έχει πληροφορίες σχετικά με αυτό. Οι αρχικές έρευνες έδειξαν ότι δεν υπήρχαν αποδείξεις ότι ο Frontex συμμετείχε σε ανατροπές στο Αιγαίο, ισχυρίστηκε σε επιστολή προς την Επιτροπή της ΕΕ στις 11 Νοεμβρίου . Σε μια συνέντευξη σε εφημερίδα λίγο πριν, είχε προχωρήσει ακόμη ένα βήμα παραπέρα. Η ελληνική κυβέρνηση έχει εξαλείψει τις αμφιβολίες του για πιθανά μειονεκτήματα, είπε.
Πώς αισθάνεται η ασφάλεια; Η 6χρονη Samira * δεν ξέρει. Ούτε η μητέρα σου. Παραμελεί όλο και περισσότερο την κόρη της. Η οικογένεια χρειάζεται βοήθεια, διαφορετικά το κορίτσι πρέπει να απομακρυνθεί από την οικογένεια.
Ένα εσωτερικό έγγραφο Frontex που είναι διαθέσιμο στο SPIEGEL δείχνει τώρα ότι αυτό δεν ισχύει. Ως εκ τούτου, ο Leggeri γνώριζε τουλάχιστον ένα παράνομο pushback στο Αιγαίο - από τις 8 Μαΐου το αργότερο.
Στην λεγόμενη Έκθεση Σοβαρού Περιστατικού με τον αριθμό 11095, που είναι μέρος του εγγράφου, οι ίδιοι αξιωματούχοι του Frontex κατέγραψαν πώς περίπου 30 πρόσφυγες μεταφέρθηκαν παράνομα από τα Ελληνικά στα τουρκικά ύδατα από Έλληνες συνοριοφύλακες τη νύχτα της 18-19 Απριλίου. . Ένα αεροσκάφος αναγνώρισης Frontex παρατήρησε τη διαδικασία από τον αέρα κοντά στο νησί της Λέσβου .
Σύμφωνα με την έκθεση, οι ελληνικές αρχές ζήτησαν επανειλημμένα από τους υπαλλήλους του Frontex να φύγουν από τη σκηνή, αλλά δεν το έκαναν. Και έτσι οι αστυνομικοί μπόρεσαν να τεκμηριώσουν λεπτομερώς την ώθηση.
ANZEIGE
Frontex untersucht Vorwürfe wegen Pushbacks in der Ägäis
Ein Angebot von
Οι πρόσφυγες πρώτα ανυψώθηκαν από το σκάφος τους σε ένα πλοίο της ελληνικής ακτοφυλακής, και στη συνέχεια, στις 02:37 π.μ., σε ένα καουτσούκ λέμβος χωρίς κινητήρα - και τελικά τραβήχτηκαν στα τουρκικά νερά. Η τουρκική ακτοφυλακή αργότερα βοήθησε τους. Οι αξιωματούχοι του Frontex έστειλαν αρκετές φωτογραφίες της εκδήλωσης στα κεντρικά γραφεία της Βαρσοβίας.
Η περιγραφή της πορείας των εκδηλώσεων συμπίπτει με περιπτώσεις άλλων υποτροπών στο Αιγαίο, το οποίο έχει ανακατασκευάσει το SPIEGEL. Το έγγραφο του Frontex δείχνει ότι ο Leggeri ενημερώθηκε για το έγκλημα το αργότερο έως τις 8 Μαΐου. Διότι τότε έγραψε στην ελληνική κυβέρνηση για το θέμα.
Το αφεντικό του Frontex Leggeri
Φωτογραφία: FLORION GOGA / REUTERS
Ο ίδιος ο Frontex παραδέχεται ότι δεν χαρακτήρισε την υπόθεση ως παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Το γιατί ο Leggeri δεν το έκανε αυτό είναι ασαφές - θα είχε κάθε λόγο να το κάνει με βάση την περιγραφή των υπαλλήλων του. Σε αντίθεση με το καταστατικό του Frontex, ο Leggeri δεν ενημέρωσε τον υπεύθυνο θεμελιωδών δικαιωμάτων του για την υπόθεση για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Όλα δείχνουν ότι ο Leggeri ήθελε να καλύψει το έγκλημα που είχε παρατηρήσει η υπηρεσία του ή τουλάχιστον δεν ήθελε να το κάνει μεγάλο ζήτημα. Τον Ιούλιο έπρεπε να δικαιολογήσει τον εαυτό του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λόγω των οπισθοδρόμησης. Δεν ανέφερε ποτέ το συμβάν του Απριλίου σε βουλευτές. Μόνο λίγες εβδομάδες αργότερα έγραψε νεφελώδη σε μια εσωτερική επιστολή προς την επιτροπή για ένα «περιστατικό» που οι ελληνικές αρχές ήδη ερευνούσαν και ότι ο Frontex δεν μπορούσε να σχολιάσει περαιτέρω.
Αν και το αφεντικό του Frontex αντάλλαξε απόψεις σχετικά με το περιστατικό με τον Έλληνα Υπουργό Ναυτιλιακών Υποθέσεων και τον επικεφαλής της Ελληνικής Ακτοφυλακής στις 6 Αυγούστου, αυτό δεν είχε καμία συνέπεια. Μόνο στις 16 Σεπτεμβρίου ο Leggeri ενημέρωσε τον αξιωματικό του για τα θεμελιώδη δικαιώματα για την έκθεση σοβαρού περιστατικού 11095. Η υπόθεση είχε ήδη κατατεθεί.
Τρία εκ των υπό έρευνα περιστατικών είχαν καταγραφεί από τις κάμερες βρετανικού αεροσκάφους επιτήρησης, μισθωμένου από τον Frontex, που εκτελούσε περιπολίες στο ανατ. Αιγαίο. Τα υπόλοιπα έχουν καταγγελθεί από τα πληρώματα σκαφών Σουηδίας και Δανίας, καθώς και από μέλη ΜΚΟ (φωτ. AP /Sergi Camara)
Σε διπλωματικό πόκερ εξελίσσεται η υπόθεση των καταγγελιών εις βάρος της Ελλάδας για επαναπροωθήσεις παράτυπων μεταναστών στο ανατολικό Αιγαίο υπό την ανοχή του Frontex. Στην τακτική συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του ευρωπαϊκού οργανισμού, το διήμερο 25 και 26 Νοεμβρίου, επικυρώθηκε η απόφαση για συγκρότηση επιτροπής που θα αναλάβει την περαιτέρω διερεύνηση περιστατικών, στα οποία στελέχη του Λιμενικού φέρεται να πραγματοποιούν pushbacks, υπό τα βλέμματα στελεχών του Frontex.
Την περαιτέρω διερεύνηση των περιστατικών είχαν ζητήσει οι εκπρόσωποι κρατών-μελών της Ε.Ε. και της Κομισιόν (μετέχουν στο Δ.Σ.) στην έκτακτη συνεδρίαση της 10ης Νοεμβρίου, που συγκάλεσε η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ιλβα Γιόχανσον μετά σχετικά δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο. Επρόκειτο για ευθεία αμφισβήτηση της αμεροληψίας του Frontex, o οποίος είχε διερευνήσει τα περιστατικά και καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχαν επαρκή στοιχεία που να επαληθεύουν τα καταγγελλόμενα.
Στην επιτροπή διερεύνησης εξέφρασαν την επιθυμία να συμμετάσχουν οι εκπρόσωποι 8 κρατών-μελών, όπως επίσης και της Κομισιόν. Οι τρεις από τις χώρες περιγράφονται από Ελληνες αξιωματούχους ως «εχθρικές» απέναντι στην Ελλάδα, που επίσης θα είναι παρούσα στην επιτροπή. Πρόκειται για τη Σουηδία, τη Νορβηγία και την Ελβετία, που έχουν διατυπώσει ή υιοθετήσει καταγγελίες για παράνομες πρακτικές του Λιμενικού στο Αιγαίο. Οι Δανοί και οι Ολλανδοί, οι οποίοι επίσης έχουν «στριμώξει» τις ελληνικές αρχές, δεν θέλησαν να πάρουν μέρος στη διαδικασία. Αντιθέτως, υποστηρικτικές προς την Ελλάδα περιγράφονται η Ρουμανία και η Ουγγαρία, οι εκπρόσωποι των οποίων θα συμμετάσχουν στην επιτροπή. Εξισορροπητικό ρόλο εκτιμάται πως θα έχουν η Γερμανία και η Γαλλία.
Διττή αποστολή
Η αποστολή της επιτροπής είναι διττή. Εκτός από την εις βάθος διερεύνηση όσων έχουν καταγγελθεί, θα αναλάβει να ερμηνεύσει το άρθρο 6 του ευρωπαϊκού κανονισμού 656, που αφορά τη δυνατότητα ενός κράτους-μέλους να προχωρήσει «σε ανάσχεση της πορείας ενός σκάφους όταν αυτό διενεργεί λαθραία μεταφορά μεταναστών». Η εξέλιξη θεωρείται θετική από τους Ελληνες αξιωματούχους. Δεν έχει αποσαφηνιστεί πότε θα ξεκινήσει η διαδικασία διερεύνησης, ούτε έχει προσδιοριστεί ο χρόνος ολοκλήρωσής της. Οι αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν προσεχώς. Σε προχθεσινή ανακοίνωσή του, πάντως, το Δ.Σ. του Frontex έκανε γνωστό ότι ζήτησε από την επιτροπή να υποβάλει αναφορά στην επόμενη τακτική συνεδρίαση, το διήμερο 20 – 21 Ιανουαρίου.
Αρχικά, τα υπό έρευνα περιστατικά ήταν 6. Τα τρία από αυτά είχαν καταγραφεί από τις κάμερες ενός βρετανικού αεροσκάφους επιτήρησης που ήταν μισθωμένο από τον Frontex και εκτελούσε περιπολίες στο ανατολικό Αιγαίο. Τα υπόλοιπα καταγγέλθηκαν από τα πληρώματα σκαφών της Σουηδίας και της Δανίας σε Χίο και Σάμο, καθώς και από τα μέλη Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης στην Κω. Ορισμένες από τις επίμαχες υπηρεσιακές αναφορές που συνέταξαν τα πληρώματα είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας (Spiegel) και είναι αρκετά λεπτομερείς για όσα διαδραματίστηκαν κατά μήκος της οριογραμμής.
Μετά το έκτακτο Δ.Σ. της 10ης Νοεμβρίου και τη δυνατότητα που δόθηκε στα κράτη-μέλη να υποβάλουν προς τον εκτελεστικό διευθυντή του Frontex, Φαμπρίς Λετζερί, συμπληρωματικά ερωτήματα ενόψει της τακτικής συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου, ο αριθμός των υπό έρευνα υποθέσεων ανήλθε σε 20.
«Εχουμε ολοκληρώσει δύο βασικά βήματα για τη διερεύνηση των καταγγελλόμενων pushbacks στην Ανατολική Μεσόγειο διεξάγοντας δική μας εσωτερική έρευνα και απαντώντας σε περαιτέρω ερωτήματα από το διοικητικό συμβούλιο», δήλωσε μεταξύ άλλων την Πέμπτη ο εκτελεστικός διευθυντής του Frontex. Πρόσθεσε ότι η νεοσυσταθείσα ομάδα εργασίας θα αναθεωρήσει τον τρόπο λειτουργίας του μηχανισμού καταγραφής σοβαρών περιστατικών (Serious Incident Reporting mechanism), ενώ θα προτείνει τρόπους αντιμετώπισης των λεγόμενων «υβριδικών απειλών» που αντιμετωπίζουν τα κράτη-μέλη.
«Κίνδυνος πρόκλησης ναυαγίου στο Αιγαίο»
Να ασκήσει πίεση στην Τουρκία υποχρεώνοντάς την να ελέγξει τον απόπλου σκαφών με μετανάστες από τις ακτές της επιχειρεί το Λιμενικό σε συνεννόηση με τις διπλωματικές αρχές της χώρας. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», πριν από λίγα εικοσιτετράωρα στελέχη του Σώματος κοινοποίησαν σε τρεις φορείς και οργανισμούς του εξωτερικού ισάριθμες επιστολές, με τις οποίες ζητούν τη λήψη πρωτοβουλιών ώστε η Τουρκία να υποχρεωθεί να περιορίσει τη δράση των δουλεμπόρων και να ελέγξει τις ροές παράτυπων μεταναστών από τα παράλιά της προς την Ελλάδα και την Ιταλία.
Η πρωτοβουλία αποφασίστηκε μετά την αλματώδη στα τέλη του καλοκαιριού αύξηση του αριθμού των περιστατικών, με μεγαλύτερα σκάφη και δεκάδες μετανάστες να αποπλέουν από τα νοτιοδυτικά παράλια με προορισμό την Ιταλία. Οι επιστολές στάλθηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IOM) και στην Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Οι ελληνικές αρχές επισημαίνουν τον κίνδυνο πρόκλησης ναυαγίου στην ανοικτή θάλασσα και υποστηρίζουν ότι η στάση της Τουρκίας συνιστά αθέτηση από πλευράς της διεθνών υποχρεώσεων και συμφωνιών, όπως η κοινή δήλωση Τουρκίας – Ε.Ε. Επιπλέον, θέτουν στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό θέμα παραβίασης των κανόνων για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρατίθενται στις επιστολές, από τις αρχές Ιουνίου διαπιστώθηκε σταδιακή αλλαγή στον τρόπο δράσης των δουλεμπορικών κυκλωμάτων. Μετατόπισαν τη δραστηριότητά τους νοτιότερα, στις ακτές απέναντι από την Κω και τη Ρόδο, ως αποτέλεσμα της επιθετικής τακτικής αστυνόμευσης των συνόρων από τα σκάφη του Λιμενικού σε Λέσβο, Χίο και Σάμο. Επιπλέον, αντί για μικρές φουσκωτές βάρκες, στράφηκαν σε μεγαλύτερα μηχανοκίνητα ή ιστιοφόρα σκάφη με δυνατότητα να ταξιδέψουν μέχρι την Ιταλία, μεταφέροντας αρκετές δεκάδες παράτυπους μετανάστες.
Μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου οι ιταλικές αρχές είχαν καταγράψει 26 περιστατικά με αφίξεις σκαφών που είχαν φτάσει στις ακτές της Ιταλίας διά μέσου του Αιγαίου, ενώ σήμερα ο αριθμός τους υπολογίζεται ότι υπερβαίνει τα 50.
«Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι τα σκάφη κινούνται μακριά από τις ακτές της Ρόδου, της Κρήτης και της Πελοποννήσου, είναι ξεκάθαρο ότι δουλεμπορικά κυκλώματα θέτουν τη ζωή των μεταναστών σε κίνδυνο», αναφέρεται στην επιστολή προς την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ. Στην επιστολή προς την Κομισιόν, αντίστοιχα, το Λιμενικό ζητεί συνδρομή –μέσω Frontex– με επιπλέον επιχειρησιακά μέσα και τονίζει: «Είναι εξαιρετικά σημαντικό η Ευρωπαϊκή Ενωση να προχωρήσει σε όλες τις ενέργειες ώστε οι τουρκικές αρχές να συμμορφωθούν με τις διεθνείς υποχρεώσεις τους».
Προς τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό επισημαίνεται ότι από την 1η Ιουλίου έως τις 6 Οκτωβρίου το Λιμενικό δέσμευσε 127 εμπορικά σκάφη, υποχρεώνοντάς τα να συμμετάσχουν σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης.
Ν.Μηταράκης Υπ. Μετανάστευσης και Ασύλου: Η χώρα μας φυλάσσει τα σύνορά της με απόλυτο σεβασμό στο διεθνές δίκαιο
«Η παρούσα Κυβέρνηση αντιμετωπίζει επιτυχώς κάθε πρόκληση που της παρουσιάζεται. Σε συνθήκες πανδημίας στηρίζει την οικονομία, την αγορά και τα νοικοκυριά από την κατάρρευση.
Με στοχευμένες και ουσιαστικές ενισχύσεις σε όλα τα μέτωπα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων που επιφέρει η μη κανονικότητα του κορωνοϊού. Με την παροχή ρευστότητας στις επιχειρήσεις, τη στήριξη των ευάλωτων δανειοληπτών και των ιδιοκτητών ακινήτων και των κλάδων που επλήγησαν εντονότερα από την υγειονομική κρίση, όπως είναι ο τουρισμός, η εστίαση, ο πολιτισμός, ο αθλητισμός, οι μεταφορές και ο πρωτογενής τομέας. Καταψηφίζω την πρόταση δυσπιστίας».
Αυτό τόνισε ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης δηλώνοντας ότι καταψηφίζει την πρόταση δυσπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ, κατά του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα.
Έντονη ήταν η αντίδραση του κ. Μηταράκη όταν ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Σκουρλέτης, τον κάλεσε να απαντήσει αν αληθεύει το δημοσίευμα του γερμανικού περιοδικού «Σπήγκελ», περί επαναπροωθήσεων στο Αιγαίο από το ελληνικό Λιμενικό και τη Frontex.
«Η επιτυχημένη προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης να φυλάσσει τα ελληνικά σύνορα από τον Μάρτιο του 2020, έχει δημιουργήσει μία τεράστια οικονομική καταστροφή στα κυκλώματα των λαθροδιακινητών. Η Ελλάδα υπολογίζει ότι έχασαν περίπου 100 εκατομμύρια ευρώ αυτοί που εμπορεύονται την ανθρώπινο πόνο. Έχουμε βρεθεί αρκετές φορές αντιμέτωποι με οργανωμένη προπαγάνδα. Με άρθρα τα οποία αναφέρουν την τουρκική ακτοφυλακή ως πηγή της πληροφόρησης. Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Η χώρα μας φυλάσσει τα σύνορά της, με απόλυτο σεβασμό στο διεθνές δίκαιο και νοιώθω ότι αναπολείτε την περίοδο των αυξημένων ροών του 2015. Θέλετε η χώρα μας να μην φυλάσσει τα σύνορά της; Θέλετε να μπούνε πάλι 1.000.000 άνθρωποι στη χώρα μας; Αυτό προτείνετε; Δεν είστε περήφανοι που η χώρα φυλάσσει τα σύνορά της; Εγώ είμαι περήφανος που το ελληνικό Λιμενικό φέτος έχει σώσει δεκάδες ζωές στο Αιγαίο, φέτος έχουμε τους λιγότερους θανάτους ποτέ στη χώρα μας και σας λέω ξεκάθαρα: Η χώρα μας φυλάσσει τα σύνορά της με απόλυτο σεβασμό στο διεθνές δίκαιο και παρακαλώ μην αναπαράγουμε προπαγάνδα άλλων κρατών μέσα σε αυτή την αίθουσα», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Μηταράκης.
Παράλληλα, ο κ. Μηταράκης έδωσε έμφαση στην διαχείριση του μεταναστευτικού και προσφυγικού προβλήματος, τονίζοντας ότι «φέτος οι ροές μειώθηκαν κατά 73% ενώ οι αφίξεις στη χώρα μας είναι 12.289, όταν την αντίστοιχη περίοδο του 2019 ήταν 44.734.
«Το 74% των φετινών αφίξεων έγιναν τον πρώτο τρίμηνο του έτους. Δηλαδή στο εξάμηνο Απρίλιος - Σεπτέμβριος η μείωση ροών είναι 91% και στα νησιά φθάνει στο 96%. Δεν θέλαμε και δεν είμαστε πλέον πύλη εισόδου μεταναστών», ανέφερε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε: «Σήμερα, βάση στοιχείων της EUROSTAT, είμαστε η δεύτερη πιο αποτελεσματική Υπηρεσία Ασύλου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν θέλαμε και δεν είμαστε πλέον θελκτικός προορισμός για παράνομα εισελθόντες οικονομικούς μετανάστες».
Απόρρητο
«Κίνδυνος πρόκλησης ναυαγίου στο Αιγαίο»
