Πού διοχετεύτηκαν €6,6 δισ. των πολιτογραφήσεων
Το Επενδυτικό Πρόγραμμα Πολιτογραφήσεων συγκράτησε την κατρακύλα του τομέα των ακινήτων, μετά το σοκ που υπέστη η κυπριακή οικονομία το 2013. Παρόλο που η μελέτη που διενήργησε το υπουργείο Οικονομικών για τον αντίκτυπο που είχε το πρόγραμμα πολιτογραφήσεων στην κυπριακή οικονομία διαπιστώνει πως δεν ήταν μεγάλη η επίδρασή του σε αυτήν, ωστόσο ήταν σημαντική για τους τομείς των ακινήτων και των κατασκευών, καθώς και στην προστιθέμενη αξία και την απασχόληση στους συγκεκριμένους τομείς.
Από τις συναλλαγές ύψους €6,6 δισ. που έκαναν οι 1,864 ξένοι επενδύτες που έλαβαν κυπριακή υπηκοότητα, ποσό €3,7 δισ. κατέληξε στον τομέα των ακινήτων. Συγκεκριμένα από τον Ιούνιο του 2013 μέχρι τον Αύγουστο του 2018, από το σύνολο των επενδύσεων ύψους €3,7 δισ. που έκαναν οι «νέοι κύπριοι» στον τομέα των ακινήτων, σύμφωνα με τη μελέτη του Υπουργείου, αγόρασαν ακίνητα €2,2 δισ. ως ιδιόκτητη κατοικία. Από την 1η Ιουνίου 2013 μέχρι και τη 15η Αυγούστου 2018 εγκρίθηκε η πολιτογράφηση 1.864 επενδυτών. Όπως διαπιστώνει η μελέτη, η ανέγερση των ακινήτων υπολογίζεται ότι πραγματοποιήθηκε μεταξύ 2014-2017. Έντονη δραστηριότητα υπήρξε στις επαρχίες Λεμεσού και Πάφου. Αναλυτικά οι επενδύσεις στον τομέα των ακινήτων διαμορφώθηκε ως εξής:
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πολιτογραφήσεις: Πάει ολομέλεια η «ταυτοποίηση» επενδυτών
- το 2013 οι αιτητές είχαν επενδύσει €79,3 εκατ. στην αγορά ακινήτων και €44,2 εκατ. για την αγορά μόνιμης ιδιόκτητης κατοικίας.
- το 2014 δαπανήθηκαν €101,1 εκατ. για την αγορά ακινήτων και για μόνιμη ιδιόκτητη κατοικία €43 εκατ. Την ίδια χρονιά, μετά την αναθεώρηση του προγράμματος σε ό,τι αφορά το κριτήριο των επενδύσεων σε ακίνητα, αναπτύξεις και έργα υποδομής, οι επενδύσεις ανήλθαν στα €124,9 εκατ., ενώ δαπανήθηκαν και €133,6 εκατ. για μόνιμη ιδιόκτητη κατοικία.
- Το 2015 έγιναν επενδύσεις σε ανάπτυξη ακινήτων και σε έργα υποδομής €138,5 εκατ. και σε ακίνητα τα οποία χρησιμοποιούνται ως μόνιμη κατοικία €424,8 εκατ.
- Το 2016 οι επενδύσεις σε έργα υποδομής και σε ακίνητα ήταν €136,9 εκατ. Την ίδια χρονιά οι επενδύσεις σε μόνιμες ιδιόκτητες κατοικίες κτύπησαν κόκκινο, καθώς δαπανήθηκε ποσό €724,9 εκατ.
- Το 2017 έγιναν επενδύσεις σε ακίνητα €42,8 εκατ. και €132,9 εκατ. σε ακίνητα που χρησιμοποιούνται ως μόνιμη κατοικία. Μετά την αναθεώρηση του προγράμματος οι επενδύσεις σε ακίνητα ήταν €409,2 εκατ. και σε ακίνητα για μόνιμη ιδιόκτητη κατοικία €485,7 εκατ.
- Το 2018 μέχρι τον Αύγουστο επενδύθηκαν €367,9 εκατ. σε ακίνητα και €407,7 εκατ. σε ακίνητα μόνιμη ιδιοκτησία.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: 1.000 πάροχοι στις πολιτογραφήσεις
Οι πολιτογραφήσεις έσπρωξαν τις τιμές προς τα πάνω. Η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρείται το 2017 και 2018 και εντοπίζεται κυρίως σε διαμερίσματα στις επαρχίες Λεμεσού, Λευκωσίας, Πάφου και σε κατοικίες στις επαρχίες Αμμοχώστου, Πάφου και Λεμεσού. Στη Λεμεσό κυρίως Ρώσοι αγοράζουν διαμερίσματα. Στη Λάρνακα αγοράζουν κυρίως διαμερίσματα με αγοραστές Λιβανικής Καταγωγής. Στην Πάφο κατοικίες και διαμερίσματα αγοράζονται από Ρώσους και Κινέζους υπηκόους, οι Κινέζοι προτιμούν κυρίως κατοικίες και οι Ρώσοι και από τα δύο. Στην Αμμόχωστο είναι Ρώσοι, Λιβάνιοι και Κινέζοι. Επίσης, η Λευκωσία έχει μικρό αριθμό συναλλαγών και η όποια αύξηση δεν οφείλεται στο πρόγραμμα. Η Αμμόχωστος έχει επίσης μικρό αριθμό συναλλαγών και η επίδραση του προγράμματος είναι στις κατοικίες. Στη Λάρνακα η αύξηση είναι μικρή και οφείλεται γενικά στην αυξημένη ζήτηση, οι αγοραστές είναι κυρίως Λιβάνιοι και η όποια αύξηση δεν φαίνεται να οφείλεται στο πρόγραμμα.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης μεταξύ 2017-2018 οι τιμές διογκώθηκαν από 0,2% σε 1,7%. Πέρυσι ο μέσος όρος της αύξησης ήταν 1,3%. Η αύξηση αφορά κυρίως διαμερίσματα στη Λεμεσό και την Πάφο. Οι κατοικίες είχαν αύξηση από 0,4% μέχρι 1,1%, ενώ τα διαμερίσματα από 3,1% σε 4%. Στις κατοικίες σημαντική αύξηση είχε και η Αμμόχωστος. H Λευκωσία και η Αμμόχωστος έχουν πολύ μικρό αριθμό πωλήσεων σε αλλοδαπούς και ακόμα μικρότερο αριθμό πωλήσεων άνω των 500.000 ευρώ. Εκτός από την αύξηση της τιμής των ακινήτων, παρατηρήθηκαν αυξήσεις και στα ενοίκια. Στη Λεμεσό καταγράφεται η μεγαλύτερη αύξηση των τιμών των ενοικίων σε σχέση με τις υπόλοιπες πόλεις. Στη Λεμεσό, η αύξηση των τιμών των ενοικίων είναι πάνω από τον μέσο όρο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Βουλή: Yπό όρους οι πολιτογραφήσεις μετά το 2020
Ενίσχυση απασχόλησης
Η αύξηση των επενδύσεων έφερε αυξήσεις και στην απασχόληση στον κατασκευαστικό τομέα. Ο αριθμός των εργαζομένων σε όλο τον κατασκευαστικό τομέα αυξήθηκε σημαντικά. Το 2016 ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων στον κατασκευαστικό τομέα ήταν 1,970, το 2017 ο αριθμός τους έφθασε στις 3,020 και το εννιάμηνο του 2018 ο αριθμός ήταν 3.357.
Στη μελέτη ξεκαθαρίζεται η επίδραση που είχε το επενδυτικό πρόγραμμα πολιτογραφήσεων στην απασχόληση. Συγκεκριμένα από το πρόγραμμα πολιτογραφήσεων το 2016 εργοδοτήθηκαν επιπλέον 341, το 2017 εργοδοτήθηκαν επιπλέον 638 άτομα και πέρσι εργοδοτήθηκαν 1,265 άτομα.
Συγκεκριμένα η απασχόληση στον τομέα των κατασκευών μειωνόταν μέχρι και το 1ο τρίμηνο του 2015 και άρχισε την ανοδική πορεία από το 2ο τρίμηνο του ιδίου έτους και συνεχίστηκε μέχρι σήμερα. Το 2018 ο αριθμός των εργαζομένων στις κατασκευές επέστρεψε στα επίπεδα του 2012.
Συγκριτικά με τον δείκτη τιμών ακινήτων η αύξηση είναι αισθητά μεγαλύτερη. Η αύξηση έφθασε το 11,8% το 1ο εξάμηνο του 2018 και 11,3% το ενιάμηνο του 2018 σε σύγκριση με τις αντίστοιχες περιόδους του 2017.
Η προστιθέμενη αξία του κατασκευαστικού τομέα αυξήθηκε κατά €110 εκατ. το 2016, €207 εκατ. το 2017 και €150 εκατ. το 2018. Στα θετικά είναι και η μείωση των κόκκινων δανείων κατά €2,3 δισ. στον τομέα των κατασκευών. Τέλος Σεπτεμβρίου τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις κατασκευές ήταν €1,4 δισ. και €769.3 εκατ. στη διαχείριση ακίνητης ιδιοκτησίας. Θετικά επηρεάστηκαν και άλλοι τομείς της οικονομίας, όπως είναι οι τομείς της κατανάλωσης, των επαγγελματικών υπηρεσιών, της εκπαίδευσης, η δημιουργία φορολογικών εσόδων.
Επένδυσαν σε όλους τους τομείς
Οι συναλλαγές των €6,6 δισ. που έκαναν οι ξένοι επενδυτές στην Κύπρο για να εξασφαλίσουν κυπριακή υπηκοότητα αφορούν όλους σχεδόν τους τομείς της οικονομίας. Από το σύνολο των συναλλαγών, η πλειοψηφία από αυτές αφορούν στον τομέα των ακινήτων. Σύμφωνα με τη μελέτη της Κυβέρνησης, ποσό €3,7 δισ. από το 2013-2018 επενδύθηκε στον τομέα των ακινήτων. Μεγάλη ήταν η συμβολή των ξένων επενδυτών και στις κυπριακές επιχειρήσεις, καθώς προχώρησαν σε επενδύσεις €1 δισ. Παρά το κούρεμα των καταθέσεων που ήταν στις κυπριακές τράπεζες, τον Μάρτιο του 2013 λόγω των αποφάσεων του Eurogroup, οι ξένοι που έλαβαν κυπριακή υπηκοότητα μετέφεραν καταθέσεις €713,3 εκατ. στα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας. Σημειώνεται πως η απομείωση των καταθέσεων των ξένων επενδυτών άγγιξε τα €519,1 εκατ. Επίσης, έχουν επενδύσει €579,8 εκατ. σε κρατικά ομόλογα, καθώς και σε ομόλογα των εταιρειών. €133,6 εκατ. ήταν σε άλλες επενδύσεις και €7,9 εκατ. σε μετοχές.
Αυξημένα κατά 30% τα έσοδα από ΦΠΑ
Κατά 30% αυξήθηκαν τα έσοδα του κράτους από τις εισπράξεις ΦΠΑ από τον κατασκευαστικό τομέα μεταξύ 2016 -2017. Το 2015 η αύξηση ήταν 2% ενώ το 2014, το κράτος είχε τις λιγότερες εισπράξεις από τον ΦΠΑ στις κατασκευές. Συγκεκριμένα είχε έσοδα €120 εκατ. σε σύγκριση με €363,8 εκατ. το 2008. Το 2017, τα έσοδα από τον ΦΠΑ ανήλθαν σε €205,4 εκατ. ξεπερνώντας τα επίπεδα του 2012, τα οποία ήταν €182,2 εκατ.
Το 2018, τα έσοδα αναμένεται να ξεπεράσουν τα επίπεδα του 2010 που ήταν €273,8 εκατ. Ωστόσο υπάρχει δρόμος για να φτάσουν στα επίπεδα του 2007-2008, όπου τα έσοδα ήταν €317,4 εκατ. και €363,8 εκατ. αντίστοιχα. Σημειώνεται πως το εννιάμηνο του 2018 η αύξηση στα έσοδα φθάνει το 40%. Όπως διαπιστώνει η μελέτη, τον Ιανουάριο του 2013 και τον Ιανουάριο του 2017 παρατηρούνται μεγάλες αυξήσεις στα έσοδα. Η μεγάλη αύξηση οφείλεται σε καθυστερημένες εισπράξεις που αφορούσαν τους προηγούμενους μήνες. Τον Δεκέμβριο 2012 ο ρυθμός μεταβολής εσόδων ΦΠΑ στις κατασκευές ήταν -37,9% ενώ τον Ιανουάριο 2013 ήταν της τάξης του 122,1%. Αντίστοιχα, κατά τον μήνα Δεκέμβριο 2016 ο ρυθμός μεταβολής εσόδων ΦΠΑ στις κατασκευές ήταν -14,2% ενώ τον Ιανουάριο 2017 ήταν της τάξης του 199,5%.
Τέσσερις φορές λίφτινγκ στο επενδυτικό πρόγραμμα
Τέσσερις φορές άλλαξε το πρόγραμμα επενδύσεων έναντι πολιτογράφησης. Τον Ιούνιο του 2013 το Επενδυτικό Πρόγραμμα τέθηκε σε εφαρμογή δίνοντας ουσιαστικά νέα ώθηση στις επενδύσεις. Μετά τις οδυνηρές αποφάσεις του Eurogroup, οι οποίες έφεραν τα πάνω κάτω στην οικονομία, η πολιτεία χρειαζόταν κάτι για να ανακτήσει και πάλι την εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών. Έτσι τον Μάιο το 2013, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε την εφαρμογή του προγράμματος, με στόχο την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, οι οποίες θα συνέβαλλαν στην επανεκκίνηση της οικονομίας.
Τον Μάρτιο του 2014 αναθεωρήθηκε το επενδυτικό πρόγραμμα και σε αυτό καθορίστηκαν τα νέα οικονομικά κριτήρια. Το 2016, μετά την έξοδο της Κύπρου από το μνημόνιο, αναθεωρήθηκε εκ νέου το πρόγραμμα, στο πλαίσιο της οικονομικής πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας, που είναι η περαιτέρω ενθάρρυνση άμεσων ξένων επενδύσεων και η προσέλκυση φυσικών προσώπων υψηλής εισοδηματικής στάθμης για εγκατάσταση και δραστηριοποίησή τους στην Κύπρο. Με την απόφαση του Σεπτεμβρίου του 2016, έγινε καλύτερη στόχευση των επενδυτικών κριτηρίων για αυξημένη οικονομική δραστηριότητα με την προσέλκυση επενδύσεων με άμεσο θετικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη της οικονομίας και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και αυξημένων εισοδημάτων. Παράλληλα, μειώθηκαν τα αιτούμενα ποσοστά επένδυσης, αφού καταργήθηκαν τα κριτήρια των λιγότερων παραγωγικών επενδύσεων όπως ήταν οι καταθέσεις, η αγορά κυβερνητικών ομολόγων και η απομείωση καταθέσεων. Όπως επισημαίνει η μελέτη οικονομικού αντικτύπου, η συγκεκριμένη στόχευση συνέβαλε και στη μείωση μη εξυπηρετούμενων δανείων του τομέα των κατασκευών και τουρισμού, καθώς οι δύο αυτοί τομείς έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση (exposure) στις τράπεζες, ενώ έχει αυξήσει και τις ευκαιρίες απασχόλησης με θετικές επιπτώσεις στη μείωση της ανεργίας.
Πέρσι τον Μάιο, η Κυβέρνηση προχώρησε σε νέα αναθεώρηση του επενδυτικού προγράμματος, σε μια προσπάθεια να σταματήσουν οι αντιδράσεις από την Κομισιόν, περιέλαβε πιο αυστηρές πρόνοιες στο πρόγραμμα. Είχε αποφασίσει, πέραν των ελέγχων από τις κρατικές υπηρεσίες, και τη διενέργεια ελέγχου δέουσας επιμέλειας από εξειδικευμένους οίκους του εξωτερικού των αιτήσεων που θα υποβάλλουν οι ξένοι αιτητές. Το συγκεκριμένο μέτρο ακόμη δεν εφαρμόστηκε, με την Κυβέρνηση να προγραμματίζει σε δύο μήνες να βγει σε προσφορές για την επιλογή του οίκου που θα διενεργεί τον έλεγχο δέουσας επιμέλειας. Παράλληλα, δημιουργήθηκε το μητρώο παρόχων υπηρεσιών υπηκοοτήτων, απαγορεύθηκε η διαφήμιση του κυπριακού διαβατηρίου, ενώ μπήκε οροφή στις αιτήσεις που θα εξετάζονται.
Συγκεκριμένα εξετάζονται 700 αιτήσεις τον χρόνο. Η τελευταία αλλαγή του επενδυτικού προγράμματος έγινε πριν από λίγες ημέρες με στόχο η Κύπρος να αφαιρέσει τα γκρίζα σημεία του προγράμματος. Συγκεκριμένα έγιναν δώδεκα αλλαγές στο επενδυτικό πρόγραμμα, που αφορούν στη διαφοροποίηση των οικονομικών κριτηρίων του προγράμματος, το οποίο διερευνάται και σε άλλες παραγωγικές επενδύσεις της οικονομίας. Η Κυβέρνηση επιστρατεύει τις δωρεές και τη βίζα Schengen. Μάλιστα, εάν οι αιτητές δεν έχουν τη συγκεκριμένη θεώρηση και εάν έχουν υποβάλει αίτηση σε άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε. για να λάβουν υπηκοότητα, δεν θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση. Παράλληλα, ενισχύει το μέτρο το οποίο αποδεικνύει πως επενδυτής διαμένει στο νησί, πριν εξασφαλίσει υπηκοότητα. Δηλαδή πριν γίνει Κύπριος, θα πρέπει να κατέχει άδεια παραμονής στη Δημοκρατία για τουλάχιστον έξι μήνες.
Μια από τις πιο σημαντικές αλλαγές θεωρείται η υποχρέωση των αιτητών από τις 15 Μαΐου και μετά να συνεισφέρουν στην έρευνα και στην καινοτομία και για ενίσχυση της στεγαστικής πολιτικής της Κυβέρνησης. Συγκεκριμένα θα είναι υποχρεωμένοι, εκτός από τις επενδύσεις τους, να κάνουν δωρεά €75.000 στο Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας, καθώς και δωρεά €75.000 στον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης, για υλοποίηση σχεδίων προσιτής κατοικίας, αλλά και υλοποίηση άλλων στεγαστικών μέτρων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου